ปัจจัยที่ส่งผลต่อความพึงพอใจต่อการจ้างงานของผู้ช่วยเหลือดูแลผู้มีภาวะพึ่งพิงในประเทศไทย

ภัทรพร คงบุญ; สุวิณี วิวัฒน์วานิช; ชาตินัย หวานวาจา; จิราพร เกศพิชญวัฒนา

ผู้แต่ง

ภัทรพร คงบุญ มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ โรงพยาบาลศิริราช
สุวิณี วิวัฒน์วานิช ศูนย์บริการวิชาการแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ชาตินัย หวานวาจา ศูนย์บริการวิชาการแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
จิราพร เกศพิชญวัฒนา ศูนย์บริการวิชาการแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การดูแลระยะยาว, ความพึงพอใจต่อการจ้างงาน, ผู้ช่วยเหลือดูแลผู้มีภาวะพึ่งพิง, ผู้มีภาวะพึ่งพิง

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความพึงพอใจต่อการจ้างงานของผู้ช่วยเหลือดูแลผู้มีภาวะพึ่งพิงระยะยาวในชุมชน ผ่านหน่วยบริการ/ศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ/องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) และปัจจัยที่มีผลต่อความพึงพอใจในการจ้างงานของผู้ช่วยเหลือดูแลผู้มีภาวะพึ่งพิงระยะยาวในชุมชน หลังการประกาศปรับการจ่ายค่าจ้างผู้ช่วยเหลือดูแล (caregiver) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 โดยเป็นการศึกษาภาคตัดขวาง ระหว่างเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ 2565 เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากผู้ช่วยเหลือดูแล จำนวน 563 คน ที่ปฏิบัติหน้าที่ดูแลผู้มีภาวะพึ่งพิงระยะยาวในชุมชน ภายใต้กองทุนระบบการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (long term care, LTC) จาก ภาคเหนือ ภาคใต้ ภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และกรุงเทพมหานคร โดยวิธีสุ่มตัวอย่างอย่างง่าย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร ด้วยการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ ผลการศึกษา พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง คือร้อยละ 95.4 และมีอายุระหว่าง 40-59 ปี คือร้อยละ 62.3 มีระยะเวลาการทำงานเป็นผู้ช่วยเหลือดูแล 3-5 ปี ร้อยละ 47.2 ผ่านการอบรมหลักสูตร 70 ชั่วโมง ร้อยละ 89.6 ด้านการทำสัญญาจ้างพบว่าร้อยละ 31.3 ทำสัญญาจ้างกับหน่วยบริการ, ร้อยละ 30.6 ทำสัญญาจ้างกับ อปท., และร้อยละ 17.6 ไม่ได้ทำสัญญาจ้าง ขณะที่ความถี่ของการได้รับค่าจ้างพบว่า ร้อยละ 25.8 ได้รับค่าจ้างทุกเดือน, ร้อยละ 17.9 ได้รับค่าจ้างทุกๆ 3 เดือน โดยร้อยละ 48.7 เคยประสบกับการจ่ายค่าจ้างล่าช้า รวมถึงไม่ได้รับการจ่ายค่าจ้าง ผู้ช่วยเหลือดูแลได้รับค่าจ้างโดยเฉลี่ย 1,620 บาท (สูงสุด 3,054 บาทต่อเดือน/ต่ำสุด 764 บาทต่อเดือน) และพบว่ามีค่าเดินทางที่ผู้ช่วยเหลือดูแลต้องจ่ายเอง เพื่อไปทำงาน 214 บาทต่อเดือน (สูงสุด 356 บาทต่อเดือน/ต่ำสุด 115 บาทต่อเดือน) ระดับความพึงพอใจต่อการจ้างงานของผู้ช่วยเหลือดูแลพบว่า ร้อยละ 51.6 มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก รองลงมาร้อยละ 26.3 มีความพึงพอใจในระดับมากที่สุด ปัจจัยที่ส่งผลต่อความพึงพอใจต่อการจ้างงานคือคุณภาพชีวิตในการทำงาน (B=1.433, p<0.01) การสนับสนุนการทำงาน (B=0.923, p<0.01) และ ค่าจ้างที่ได้รับจากการทำงาน (B=0.001, p<0.01) ส่งผลทางบวกต่อความพึงพอใจต่อการจ้างงานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายด้านค่าจ้าง ควรปรับเพิ่มค่าจ้างของผู้ช่วยเหลือดูแลให้ไม่น้อยกว่าอัตราค่าแรงขั้นต่ำ หรือปรับเพิ่มค่าจ้างแบบขั้นบันไดตามอายุงานของผู้ช่วยเหลือดูแล กรณีที่ไม่เพิ่มค่าจ้างก็ควรให้ค่าเดินทาง ค่าป่วยการต่างๆ ด้านปัจจัยสนับสนุนการทำงาน ควรจัดหาวัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็นในการทำงาน เช่น เครื่องวัดความดันโลหิต ให้แก่ผู้ช่วยเหลือดูแลทุกคน, จัดอบรมฟื้นฟูความรู้และทักษะเพิ่มเติมให้ผู้ช่วยเหลือดูแลอย่างต่อเนื่องเป็นระยะ, จัดหาเสื้อทีม บัตรประจำตัวหรือสัญลักษณ์เพื่อแสดงตัวตนให้แก่ผู้ช่วยเหลือดูแลเพื่อสร้างการรับรู้แก่ประชาชนทั่วไป

References

National Statistical Office. Report on the 2017 survey of the older persons in Thailand. Bangkok: National Statistical Office; 2017.

Colón-Emeric CS, Whitson HE, Pavon J, Hoenig H. Functional decline in older adults. Am Fam Physician. 2013;88(6):388-94.

Fong JH. Disability incidence and functional decline among older adults with major chronic diseases. BMC Geriatrics. 2019;19(1):323.

Chandoevwit W, Vatragupta Y. Long-term care insurance system: a suitable system for Thailand. Thailand Development Research Institute. Bangkok: Vitoon Binding and Printing (1997); 2017. (in Thai)

Srivanichakorn S. Morbidity and mortality situation of non-communicable diseases (diabetes type 2 and cardiovascular diseases) in Thailand during 2010-2014. Disease Control Journal. 2017;43(4):379-90. (in Thai)

Prynn JE, Kuper H. Perspectives on disability and non-communicable diseases in low- and middle-income countries, with a focus on stroke and dementia. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(18):3488.

National Statistical Office. 2017 disability survey. Bangkok: Text and Journal Publication; 2020. (in Thai)

Sriwichiana K, Tonboot S, Pannarunothai S. Knowledge synthesis and situations of public policy driving in an issue of health rights of vulnerable groups. Journal of Social Work. 2017;29(1). (in Thai)

National Health Security Office. Manual of long-term health care system for elderly people with long-term care in the national health insurance system, fiscal year 2016. Nonthaburi: National Health Security Office; 2016. (in Thai)

Srithamrongsawat S, Suriyawongpaisal P, Kasemsup V, Aekplakorn W, Leerapan B. Research project for developing long-term care systems for elderly with dependency under the national health insurance system. Bangkok: Decemberry; 2018. (in Thai)

National Health Security Board Notification Re: Criteria for Supporting Local Administrative Organizations to Operate and Manage Health Security System at the Local Level (No. 2) B.E. 2019, Thai Government Gazette, Vol 136 (2019, 26 August). (in Thai)

National Health Security Office. National Health Security Fund management manual, fiscal year 2019. Nonthaburi: Sahamitr Printing & Publishing; 2018. (in Thai)

National Health Security Board Notification Re: Criteria for Supporting Local Administrative Organizations to Operate and Manage Health Security System at the Local Level 2018, Thai Government Gazette, Volume 135, (2018). (in Thai)

Hfocus. Department of Health organizes training course for the trainer in order to raise care manager standards in 2016. 2016 [updated 2016 Dec 13; accessed 2021 Apr 12]. Available from: https://www.hfocus.org/content/2016/12/13141. (in Thai)

Office of the Permanent Secretary MoPH. Guidelines for receiving payments, money storage and payment of public health services for long-term care of the dependent elderly and public health service fees from the The Community Health Security or in the area of service units under the Ministry of Public Health. n.p.; 2018. (in Thai)

Hackman JR, Oldham GR. Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology. 1975;60(2):159–70.

Arvey R, Bouchard Jr T, Segal N, Abraham L. Job satisfaction: environmental and genetic components. Journal of Applied Psychology. 1989;74:187-92.

Akanimanee N. Eldercare workers’ opinion on job satisfaction in Bangkok Metropolis: Master’s Thesis in Nursing Science (Adult Nursing), Faculty of Graduate Studies. Mahidol University; 2002.

Yamane T. Statistics: an introductory analysis. 3rd ed. New York: Harper and Row; 1973.

Sharma N, Chakrabarti S, Grover S. Gender differences in caregiving among family - caregivers of people with mental illnesses. World J Psychiatry. 2016;6(1):7-17.

Okuma Y, editor. Women’s roles as caregivers: family, worker, volunteer. Long-term care for frail older people; 1999; Tokyo: Springer Japan.

Sihapark S, Amornrojanavaravutti W, Kam-on N, Srioad P, Srihanoo P, Tupsai T. Problems and needs of long-term care for elderly community dwellers supported by long term care fund in Khon Kaen province. Regional Health Promotion Center 9 Journal. 2021;15(36). (in Thai)

National Statistical Office. Number and proportion of population from registration classified by age group (children, working age, elderly), sex, region and province, 2012 – 2021. 2022. Available from: http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/01.aspx. (in Thai)

Tamdee P. Holistic view of life and women’s health: guideline for promoting health service accessibility. J of Soc Sci & Hum. 2021;47(2). (in Thai)

Grund C, Sliwka D. The impact of wage increases on job satisfaction - empirical evidence and theoretical implications. Institute for the Study of Labor (IZA), IZA Discussion Papers. 2001.

Charoenloetwiwat T. Remuneration, Welfare and Quality of Life, Affecting their Loyalty to Government Official of Department of Disease Control, The Ministry of Public Health [Independent study]: Master of Business Administration Faculty of Business Administration Rajamangala University of Technology Thanyaburi,; 2015. (in Thai)

Prugsasri P. Compensation factors affecting to performance of the employee a case study of employee in Siam Makro Public Co., Ltd. Bangkok and Metropolitan Area [Independent study]: the Master of Science Program in Human Resource Management Graduate College of Management, Sripatum University; 2014. (in Thai)

Castle NG, Degenholtz H, Rosen J. Determinants of staff job satisfaction of caregivers in two nursing homes in Pennsylvania. BMC Health Services Research. 2006;6:60.

Singtuen N, Monkong S, Sirapo-ngam Y. Caregiving activities, motivations for caregiving, and job satisfaction of paid caregivers for bed bound older adults. Thai Journal of Nursing Council. 2018;33(3). (in Thai)

Jarujit S, Aramsin R, Prachanno W. Home visit model for bedridden patients based on the problems and needs of caregivers. Journal of Phrapokklao Nursing College. 2019;30(1).

Panunth C, Soontaraviratana B. Long-term care system for elderly dependency: provider perspectives Journal of Health Science. 2021;30. (in Thai)

Wang E, Hu H, Liu H, Mao S, Chang R, Jiang W. The influence of intrinsic motivation on pay satisfaction among caregivers in residential home for the elderly in China: The Mediating Role of Job Burnout. 2020;28(6):e121.

Castle NG, Engberg J, Anderson R, Men A. Job satisfaction of nurse aides in nursing homes: intent to leave and turnover. The Gerontologist. 2007;47(2):193-204.