ต้นทุน-ประสิทธิผลของโครงการรู้ทัน..กันหักซ้ำ ในผู้ป่วยกระดูกสะโพกหัก โรงพยาบาลเลิดสิน

จุฑาทิพ อาธีรพรรณ; อรรถสิทธิ์ ศรีสุบัติ; ชิตวีร์ เจียมตน; ฉัตรระวี จินดาพล; รมนปวีร์ บุญใหญ่; วรัญญา ทาสมบูรณ์; สุวิภา อุดมพร

ผู้แต่ง

จุฑาทิพ อาธีรพรรณ โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
อรรถสิทธิ์ ศรีสุบัติ สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ชิตวีร์ เจียมตน โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
ฉัตรระวี จินดาพล โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
รมนปวีร์ บุญใหญ่ โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
วรัญญา ทาสมบูรณ์ โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
สุวิภา อุดมพร โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข

คำสำคัญ:

การประเมินทางเศรษฐศาสตร์, ต้นทุน-ประสิทธิผล, การป้องกันกระดูกหักซ้ำ, ผู้ป่วยกระดูกสะโพกหัก

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและเหตุผล: กระดูกข้อสะโพกหักในผู้สูงอายุเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในทุกประเทศทั่วโลกและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปีตามจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มขึ้น การรักษาและฟื้นฟูผู้ป่วยใช้เวลานาน ส่งผลให้แต่ละประเทศต้องรับภาระทางการเงิน อัตรากระดูกหักซ้ำภายใน 1 ปีเกิดขึ้นได้ถึงร้อยละ 2-11 การดูแลผู้ป่วยข้อสะโพกหักในปัจจุบันจึงต้องเน้นการป้องกันการหักซ้ำ จึงเกิดโครงการรู้ทัน..กันหักซ้ำ (Refracture Prevention) ที่มีการดูแลเป็นสหสาขาวิชาชีพ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ที่จะวิเคราะห์ต้นทุน-ประสิทธิผลของผู้ป่วยที่มีกระดูกข้อสะโพกหักในโครงการ Refracture Prevention เปรียบเทียบกับการรักษาแบบดั้งเดิม ในมุมมองของผู้ให้บริการสุขภาพ ระเบียบวิธีศึกษา: ทำการเก็บข้อมูลไปข้างหน้าและย้อนหลังของกลุ่มตัวอย่าง 2 กลุ่ม โดยมีกลุ่มควบคุมเป็นกลุ่มผู้ป่วยข้อสะโพกหักที่ได้รับการรักษาแบบดั้งเดิม และกลุ่มทดลองคือกลุ่มที่อยู่ในโครงการ Refracture Prevention ทำการศึกษาในผู้ป่วยที่มีกระดูกข้อสะโพกหักที่มารับการรักษาที่โรงพยาบาลเลิดสินกลุ่มละ 130 คน ทำการเก็บข้อมูลต้นทุนนับตั้งแต่วันที่ผู้ป่วยลงทะเบียน (admit) ไปเป็นระยะเวลา 1 ปี แล้วทำการวัดผลการรักษาเป็นอรรถประโยชน์เพื่อหาปีสุขภาวะและจำนวนผู้ป่วยที่ไม่มีกระดูกหักซ้ำ และทำการประเมินทางเศรษฐศาสตร์ วิเคราะห์ต้นทุนประสิทธิผลโดยใช้แผนภูมิการตัดสินใจ (decision tree) เปรียบเทียบผลการรักษาและต้นทุนที่เกิดขึ้นจากการให้การรักษาทั้ง 2 กลุ่ม ผลการศึกษา: กลุ่มที่อยู่ในโครงการ Refracture Prevention มีปีสุขภาวะมากกว่ากลุ่มที่ได้รับการรักษาแบบดั้งเดิมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) และสามารถป้องกันกระดูกหักซ้ำได้มากกว่า อัตรากระดูกหักซ้ำใน 1 ปี ลดลงจากร้อยละ 6.27 เป็น 4.29 และต้นทุนต่อหน่วยของการรักษากระดูกข้อสะโพกหักในโครงการ Refracture Prevention เท่ากับ 139,504 บาทในขณะที่การรักษาแบบเดิมเท่ากับ 150,720 บาท อีกทั้งผู้ป่วยในโครงการ Refracture Prevention มีปีสุขภาวะเท่ากับ 0.6023 ในขณะที่ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาแบบดั้งเดิมมีปีสุขภาวะเท่ากับ 0.5106 การรักษาผู้ป่วยข้อสะโพกหักในโครงการ Refracture Prevention จึงมีความคุ้มค่าเป็นอย่างยิ่งเมื่อเทียบกับการรักษาแบบดั้งเดิม สรุปและอภิปราย: รูปแบบการดูแลผู้ป่วยสูงอายุที่มีข้อสะโพกหักควรเป็นการดูแลแบบ fracture liaison service model ที่มีการร่วมมือกันของสหสาขาวิชาชีพและมีการป้องกันปัจจัยเสี่ยงของกระดูกหักซ้ำ จากการเริ่มต้นโครงการในปีแรก พบว่า ต้นทุนหลักมี 3 ส่วนด้วยกันคือ การรักษาด้วยการผ่าตัด การรักษาโรคกระดูกพรุนและการป้องกันการล้ม เปรียบเทียบกับการรักษาแบบเดิมที่เน้นการรักษาด้วยการผ่าตัดเพียงอย่างเดียว ข้อเสนอแนะในการศึกษาครั้งต่อไปคือ ควรมีการติดตามผลของโครงการ Refracture Prevention ในระยะยาว และจากข้อมูลต้นทุน ควรมีการศึกษาถึงภาระทางการเงินของประเทศไทย เพื่อทราบขนาดของปัญหาและวางแผนรองรับในอนาคต

เอกสารอ้างอิง

Vieira ER, Palmer RC, Chaves PHM. Prevention of falls in older people living in the community. BMJ 2016;353:i1419. Available from: https://doi.org/10.1136/bmj.i1419.

LeBlanc KE, Muncie HL, Jr, LeBlanc LL. Hip fracture: diagnosis, treatment, and secondary prevention. Am Fam Physician 2014;89(12):945–51.

Barnea R, Weiss Y, Abadi-Korek I, Shemer J. The epidemiology and economic burden of hip fractures in Israel. Israel Journal of Health Policy Research. 2018;7(1):38. doi: 10.1186/s13584-018-0235-y.

Kanis JA, Odén A, McCloskey EV, Johansson H, Wahl DA, Cooper C. A systematic review of hip fracture incidence and probability of fracture worldwide. Osteoporos Int;2012(23):2239-56. Available from: https://doi.org/10.1007/s00198-012-1964-3.

Melton LJ. Adverse outcomes of osteoporotic fractures in the general population. J Bone Miner Res 2003;18:1139-41.

Jongjit J, Komsopapong L, Songjakkaew P, Kongsakon R. Health-related quality of life after hip fracture in the elderly community-dwelling. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2003;34(3):670–4.

Batin S, Ozan F, Gurbuz K, Koyuncu S, Vatansever F, Uzun E. Evaluation of risk factors for second hip fractures in elderly patients. Journal of Clinical Medicine Research 2018;10(3):217-20.

Wiktorowicz ME, Goeree R, Papaioannou A, Adachi JD, Papadimitropoulos E. Economic implications of hip fracture: health service use, institutional care and cost in Canada. Osteoporos Int 2001;12:271-8.

Scaglione M, Fabbri L, Di Rollo F, Bianchi MG, Dell’omo D, Guido G. The second hip fracture in osteoporotic patients: not only an orthopaedic matter. Clinical Cases in Mineral and Bone Metabolism 2013;10(2):124-8.

Loures FB, Chaoubah A, Maciel Vinícius Silveira, Paiva Elenir Pereira, Salgado Patrick Pereira, Netto Álvaro Correa. Cost-effectiveness of surgical treatment for hip fractures among the elderly in Brazil. Rev Bras Ortop 2015;50(1):38-42. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.rboe.2015.01.007.

Lefaivre KA, Macadam SA, Davidson DJ, Gandhi R, Chan H, Broekhuyse HM. Length of stay, mortality, morbidity and delay to surgery in hip fractures. J Bone Joint Surg Br 2009;91(7):922–7.

Klestil T, Röder C, Stotter C, Winkler B, Nehrer S, Lutz M, et al. Impact of timing of surgery in elderly hip fracture patients: a systematic review and meta-analysis. Scientific reports 2018;8(1):13933.

Judd KT, Christianson E. Expedited operative care of hip fractures results in significantly lower cost of treatment. The Iowa Orthopaedic Journal 2015;35:62-4.

Tedesco D, Gibertoni D, Rucci P, Hernandez-Boussard T, Rosa S, Bianciardi L, et al. Impact of rehabilitation on mortality and readmissions after surgery for hip fracture. BMC Health Services Research 2018;18:701.

Åkesson K, Marsh D, Mitchell PJ, McLellan AR, Stenmark J, Pierroz DD, et al. Capture the fracture: a best practice framework and global campaign to break the fragility fracture cycle. Osteoporos Int 2013;24:2135-52.

Ganda K, Puech M, Chen JS, Speerin R, Bleasel J, Center JR, et al. Models of care for the secondary prevention of osteoporotic fractures: a systematic review and meta-analysis. Osteoporosis Int 2012;24:393-406.

Riewpaiboon A. Cost assessment. In : Chaikledkaew U, Teerawattananon Y, editor. Health technology assessment handbook for Thailand. 2nd edition 2013. Nonthaburi: Wacharin P.P. Printing; 2014. p 23-42. (in Thai)

Riewpaiboon A. Cost analysis in health systems development. Bangkok: Saksopha press; 2018. 232 p. (in Thai)

Institute of Medical Research and Technology Assessment. Cost analysis. Training for Health Economics Assessment phase 3; 2018 May 23-24; Tawana Bangkok. (in Thai)

Kamolratanakul P, Dhanamun B, Kongsawatt S, Wannawake J. The unit cost of the out-patient department in Chulalongkorn Hospital. Thai Medical Council Bulletin 1991;101-10. (in Thai)

Finance Administration Division, Department of Medical Services. Accounting manual of Department of Medical Services. Nonthaburi: Department of Medical Services; 2006. (in Thai)

Ministry of Public Health. Service charges of service units under the Ministry of Public Health, 2017. Nonthaburi: The Agriculture Co-operative Federation of Thailand Printing House; 2017. 176 p. (in Thai)

Sakthong P. Health quality of life. Bangkok: Chulalongkorn University Printery; 2011. 147 p. (in Thai)

Drummond MF, Sculpher MJ, Torrance GW, O’Brien BJ, Stoddart GL. Methods for the economic evaluation of health care programmes, 3rd edition. New York: Oxford University Press; 2005.

Thavorncharoensap M, Leelahavarong M, Doungthipsirkul S, Sompitak S, Teerawattananon Y. Assessing a societal value for a ceiling threshold in Thailand. Nonthaburi: Health Intervention and Technology Assessment Program (HITAP); 2013.

Mohd-Tahir NA, Li SC. Economic burden of osteoporosis-related hip fracture in Asia: a systematic review. Osteoporos Int 2017;28:2035-44.

Tan LT, Wong SJ, Kwek EB. Inpatient cost for hip fracture patients managed with an orthogeriatric care model in Singapore. Singapore Medical Journal 2017;58(3):139-44.

Woratanarat P, Wajanavisit W, Lertbusayanukul C, Loahacharoensombat W, Ongphiphatanakul B. Cost analysis of osteoporotic hip fracture. J Med Assoc Thai 2005;88(Suppl 5);S96-104.

Nakayama A, Major G, Holliday E, Attia J, Bogduk N. Evidence of effectiveness of a fracture liaison service to reduce the re-fracture rate. Osteoporos Int 2016;27:873-9.

Wajanavisit W, Woratanarat P, Sawatriawkul S, Lertbusayanukul C, Ongphiphadhanakul B. Cost-utility analysis of osteoporotic hip fractures in Thais. J Med Assoc Thai 2015;8:S65-9.

Lee YHD, Lim YW, Lanm KS. Economic cost of osteoporotic hip fractures in Singapore. Singapore Med J 2008;49:980–4.

Nurmi I, Narinen A, Lüthje P, Tanninen S. Cost analysis of hip fracture treatment among the elderly for the public health services: a 1-year prospective study in 106 consecutive patients. Arch Orthop Trauma Surg 2003;123:551-4.

Leal J, Gray AM, Hawley S, Prieto-Alhambra D, Delmestri A, Arden NK, et al. Cost-effectiveness of orthogeriatric and fracture liaison service models of care for hip fracture patients: a population-based study. J Bone Miner Res 2017;32:203-11.

Hawley S, Javaid MK, Prieto-Alhambra D, Lippett J, Sheard S, Arden NK, et al. Clinical effectiveness of orthogeriatric and fracture liaison service models of care for hip fracture patients: population-based longitudinal study. Age and Ageing 2016;45(2):236-42.

McLellan AR, Wolowacz SE, Zimovetz EA, Beard SM, Lock S, McCrink L, et al. Fracture liaison services for the evaluation and management of patients with osteoporotic fracture: a cost-effectiveness evaluation based on data collected over 8 years of service provision. Osteoporos Int 2011;22:2083-98.

Amphansap T, Stitkitti N, Dumrongwanich P. Evaluation of police general hospital’s fracture liaison service (PGH’s FLS): the first study of a fracture liaison service in Thailand. Osteoporosis Sarcopenia 2016;2(4):238-43. doi: 10.1016/j. afos.2016.09.002.

Kantayaporn C. Fall with and without fracture in elderly: what’s different? J Med Assoc Thai. 2012;95 Suppl 10:S109-12.

Järvinen Teppo L N, Sievänen Harri, Khan Karim M, Heinonen Ari, Kannus Pekka. Shifting the focus in fracture prevention from osteoporosis to falls. BMJ 2008;336(7636):124-6. doi: 10.1136/bmj.39428.470752.AD.

Pfortmueller C, Lindner G, Exadaktylos A. Reducing fall risk in the elderly: risk factors and fall prevention, a systematic review. Minerva Med 2014;105:275-81.

Pongchaiyakul C, Songpattanasilp T, Taechakraichana N. Burden of osteoporosis in Thailand. International Journal of Rheumatic Diseases. 2008;11(4):335-40. doi: 10.1111/j.1756-185X.2008.00393.x

Chen LT, Lee JA, Chua BS, Howe TS. Hip fractures in the elderly: the impact of comorbid illnesses on hospitalisation costs. Ann Acad Med Singapore 2007;6:784-87.