พัฒนารูปแบบการจัดการภาวะถดถอยของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน ตำบลนาดูน อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participation Action Research) เพื่อศึกษาและพัฒนารูปแบบการจัดการภาวะถดถอยของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชนตำบลนาดูน กลุ่มเป้าหมายในการศึกษา 1) กลุ่มที่ร่วมพัฒนารูปแบบ ได้แก่ แพทย์ พยาบาลวิชาชีพ เภสัชกร นักวิชาการสาธารณสุข จำนวน 15 คน, ผู้ดูแลผู้สูงอายุ จำนวน 60 คน, และอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) จำนวน 30 คน 2) กลุ่มผู้สูงอายุที่มีความเสี่ยงภาวะถดถอย จำนวน 60 คน โดยคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูลทั่วไป แบบประเมินTimed Up and Go test (TUG) แบบประเมิน Abbreviated Mental Test (AMT) แบบประเมินภาวะซึมเศร้า แบบประเมินด้านพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์  แบบประเมินความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยค่าเฉลี่ยร้อยละ สถิติก่อน-หลัง Pared t-test เชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการศึกษา พบว่า 1)สภาพปัญหาผู้สูงอายุเสี่ยงด้านการมองเห็น มากที่สุด ร้อยละ 20.70 ปัญหาช่องปาก ร้อยละ19.01 ปัญหาด้านการเคลื่อนไหว ร้อยละ 18.77 2)จัดประชุมเชิงปฏิบัติการในการพัฒนารูปแบบ  ได้แผนงานดังนี้ (2.1)การจัดอบรมภาคทฤษฎีโดยการอบรมให้ความรู้ตามหลักสูตร “ไม่ล้ม ไม่ลืม ไม่ซึมเศร้า กินข้าว อร่อย” และจัดทำแผนการดูแลสุขภาพรายบุคคล (2.2)การฝึกภาคปฏิบัติ โดยผู้สูงอายุนำแผนการดูแลสุขภาพ ไปปฏิบัติต่อเนื่องที่บ้านและอาสาสมัครสาธารณสุขเป็นผู้ดูแลร่วมด้วย (2.3)ติดตามดูแลและประเมินการทำกิจกรรมทุก 3 เดือน 3)ผลการประเมินการพัฒนารูปแบบการจัดการภาวะถดถอยของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน พบว่า กลุ่มผู้สูงอายุไม่พบการพลัดตกหกล้มในรอบ 6 เดือน การประเมินด้านความจำและความคิด มีค่าคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้น การประเมินภาวะซึมเศร้า ไม่พบภาวะซึมเศร้า และการประเมินพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของผู้สูงอายุ พบว่า ค่าคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของผู้สูงอายุ  1)ด้านกิจกรรมออกกำลังกาย 2)การรับประทานผัก ผลไม้สด 3)การดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว 4)การสูบบุหรี่ 5)การมาพบแพทย์ตามนัด 6)การดื่มสุรา 7)การดูแลสุขภาพช่องปาก สูงกว่าก่อนการพัฒนารูปแบบ และผลการประเมินความพึงพอใจต่อการพัฒนารูปแบบ อยู่ในระดับมากที่สุด        ( =4.55, SD=0.19)  สรุปการศึกษาครั้งนี้ทำให้มีรูปแบบในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะถดถอยได้อย่างยั่งยืนและมีประสิทธิภาพ