การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันชนิด STEMI ในงานอุบัติเหตุฉุกเฉินและนิติเวชโรงพยาบาลกมลาไสย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันชนิด STEMI ในงานอุบัติเหตุฉุกเฉินและนิติเวชโรงพยาบาลกมลาไสย เป็นวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ดำเนินการระหว่างเดือนตุลาคม 2566 ถึง กันยายน 2567 กลุ่มเป้าหมายในการศึกษา แบ่งเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) บุคลากรสหสาขาวิชาชีพที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการพัฒนาระบบ จำนวน 10 คน 2) บุคลากรสหสาขาวิชาชีพที่ให้บริการผู้ป่วย (แพทย์ พยาบาล เภสัชกร นักโภชนาการและนักกายภาพบำบัด) จำนวน 10 คน 3) ผู้ป่วยและญาติที่ผ่านการรักษาจำนวน 11 ราย และ เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย 1) แบบประเมินระบบการดูแลผู้ป่วย STEMI 2) แบบบันทึกตัวชี้วัดทางคลินิก 3) แบบทดสอบความรู้และทักษะของบุคลากร และ 4) แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษามีดังนี้

ระยะที่ 1 (การศึกษาสภาพปัญหา) พบว่า ระบบการดูแลเดิมมีข้อจำกัดสำคัญ ได้แก่ ระยะเวลา Door-to-Needle Time เกินเกณฑ์มาตรฐาน 30 นาที อัตราการเสียชีวิตสูงถึง ร้อยละ 45.45 ซึ่งปัญหาที่เกิดมาจากขาดแนวปฏิบัติที่เป็นมาตรฐาน และระบบประสานงานระหว่างแผนกไม่มีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในช่วงนอกเวลาราชการ นอกจากนี้ยังพบปัญหาด้านความพร้อมของบุคลากรและอุปกรณ์

ระยะที่ 2 (การพัฒนาระบบ) ดำเนินการผ่าน 2 วงรอบ วงรอบแรกมุ่งพัฒนาระบบ Fast Track แนวปฏิบัติทางคลินิก และการฝึกอบรมบุคลากร ส่วนวงรอบสองเน้นการแก้ไขปัญหาที่พบในวงรอบแรก เช่น ปรับปรุงระบบส่งต่อและพัฒนาทักษะการแปลผลคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ผลลัพธ์หลังการพัฒนาพบว่า ระยะเวลา Door-to-Needle Time ลดลงเหลือ 27 นาที ตรงตามเกณฑ์มาตรฐาน

ระยะที่ 3 (การประเมินผล) พบว่า อัตราการเสียชีวิตลดลงอย่างมีนัยสำคัญ บุคลากรมีความรู้และทักษะเพิ่มขึ้นจากคะแนนเฉลี่ยก่อนอบรม ร้อยละ 65 เป็นร้อยละ 85% หลังอบรม และผู้ป่วยมีระดับความพึงพอใจต่อบริการเพิ่มขึ้นจาก ร้อยละ 76 เป็นร้อยละ 90 นอกจากนี้ยังเกิดผลลัพธ์เชิงระบบ ได้แก่ การจัดทำชุดอุปกรณ์ STEMI Kit และระบบติดตามตัวชี้วัดทางอิเล็กทรอนิกส์

สรุปได้ว่า การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันชนิดSTEMI ในงานอุบัติเหตุฉุกเฉินและนิติเวชโรงพยาบาลกมลาไสย สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการรักษา ลดภาวะแทรกซ้อน และสร้างความพึงพอใจให้ผู้รับบริการ