การพัฒนาแนวทางการพยาบาลผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซี คลีนิคโรคตับ โรงพยาบาลกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินผลแนวทางการพยาบาลผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซี (HCV) ในคลินิกโรคตับ โรงพยาบาลกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ ดำเนินการ 3 ระยะ ได้แก่ การศึกษาสถานการณ์ การพัฒนาแนวทาง และการประเมินผลลัพธ์ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย ทีมสหวิชาชีพ 10 คน และผู้ป่วย HCV รายใหม่ 42 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แนวทางการพยาบาลผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซี แบบสอบถามความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเอง แบบประเมินความพึงพอใจ และแบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา และ Paired t-test ข้อมูลเชิงคุณภาพวิเคราะห์ด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า

1. ศึกษาสถานการณ์ พบปัญหาการดูแลผู้ป่วย HCV ที่สำคัญ ได้แก่ การขาดระบบส่งต่อและติดตามที่ชัดเจน ผู้ป่วยต้องเดินทางมารับบริการหลายครั้งก่อนเริ่มรับยา ขาดแนวทางส่งเสริมการดูแลตนเอง ทำให้มีอัตราการขาดนัด ขาดยา และความล่าช้าในการเข้ารับการรักษา
2. ดำเนินการพัฒนาแนวทางการพยาบาล ซึ่งประกอบด้วย 5 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ 1) การพัฒนาระบบบริการแรกรับแบบครบวงจร 2) การส่งเสริมการดูแลตนเอง 8 สัปดาห์ 3) แนวทางการวางแผนจำหน่ายผู้ป่วย (DMETHOD KH²) 4) ระบบส่งต่อไร้รอยต่อ และ 5) ระบบติดตามผู้ป่วยหลังรักษา
3. ประเมินผล พบว่า ผู้ป่วย HCV รายใหม่ 42 คน มีคะแนนความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.001) อัตราการขาดนัดลดลงเหลือร้อยละ 0 อัตราการขาดยาลดลงเหลือร้อยละ 2.38 ระยะเวลารอรับยาสั้นลง ระบบบริการมีประสิทธิภาพสูงขึ้น อัตราการรักษาหายขาดร้อยละ 100 ทีมสหวิชาชีพและผู้ป่วยมีความพึงพอใจต่อแนวทางในระดับมากที่สุด

สรุปว่า แนวทางทางการพยาบาลผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซี คลีนิคโรคตับ ที่พัฒนาขึ้นช่วยเพิ่มการเข้าถึงบริการ ส่งเสริมการดูแลตนเอง ลดอุปสรรคในการรักษา และยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย HCV ได้อย่างมีประสิทธิผล