ผลการพัฒนาและใช้แนวการปฏิบัติการพยาบาลเพื่อป้องกันและควบคุม การแพร่กระจายเชื้อดื้อยาที่ต้องควบคุมพิเศษ

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา พัฒนา และประเมินผลการใช้แนวปฏิบัติการพยาบาลเพื่อป้องกันและควบคุมการแพร่กระจายเชื้อดื้อยาที่ต้องควบคุมพิเศษในโรงพยาบาลจอมทอง เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยบุคลากรพยาบาลที่ปฏิบัติงานในหอผู้ป่วย 9 แห่ง จำนวน 129 คน และทีมพัฒนาจำนวน 19 คน ดำเนินการวิจัยระหว่างเดือนเมษายน พ.ศ. 2562 – มีนาคม พ.ศ. 2564 กระบวนการวิจัยประกอบด้วย 4 ระยะ ได้แก่ การศึกษาสถานการณ์ การพัฒนาแนวปฏิบัติ การนำไปใช้จริง และการประเมินผล ผลการวิจัยพบว่า

          1) สถานการณ์การดูแลผู้ป่วยติดเชื้อดื้อยาที่ต้องควบคุมพิเศษในโรงพยาบาลจอมทอง มีข้อจำกัดทั้งด้านโครงสร้าง เช่น ขาดนโยบายที่ชัดเจน การอบรมไม่ครอบคลุม และไม่มีระบบติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง กระบวนการดูแลยังมีช่องว่างในด้านการแยกผู้ป่วย การใช้เครื่องป้องกัน และความไม่เพียงพอของเวชภัณฑ์ รวมถึงผลลัพธ์ยังพบผู้ป่วยติดเชื้อ CRE, VRE และ Acinetobacter baumannii ที่ดื้อต่อยา ซึ่งบางรายมีภาวะแทรกซ้อนรุนแรงและเสียชีวิต

          2) แนวทางการปฏิบัติการพยาบาลที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย 7 กิจกรรมในหลักการ SHIPPEE+B ได้แก่ การแยกของใช้ส่วนตัว (S), การล้างมือ (H), การแยกผู้ป่วย (I), การใช้มาตรการป้องกัน (P), การให้ความรู้ (E), การทำความสะอาดสิ่งแวดล้อม (E) และการอาบน้ำด้วยสารฆ่าเชื้อ (B) โดยผ่านกระบวนการประชุมเชิงปฏิบัติการ การทดลองใช้ และการปรับปรุงร่วมกับผู้เชี่ยวชาญและผู้ปฏิบัติงาน

          3) ผลการประเมินหลังการใช้แนวปฏิบัติพบว่า อุบัติการณ์การติดเชื้อดื้อยาที่ต้องควบคุมพิเศษลดลงจาก 0.570 เป็น 0.278 ครั้งต่อ 1,000 วันนอน พฤติกรรมการปฏิบัติที่ถูกต้องเพิ่มขึ้นจาก ร้อยละ 60.3 เป็น 95.2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<.001) บุคลากรพยาบาลมากกว่าร้อยละ 90 มีความเห็นว่าแนวทางดังกล่าวเหมาะสมกับบริบท นำไปใช้ได้จริง และช่วยลดการแพร่กระจายเชื้อดื้อยาในหน่วยงาน