ผลของการให้สารลดแรงตึงผิวต่ออัตราการเกิดโรคปอดอักเสบจากการใช้เครื่องช่วยหายใจในหอผู้ป่วยวิกฤตทารกแรกเกิด

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: ปอดอักเสบที่เกี่ยวข้องกับการใช้เครื่องช่วยหายใจ (ventilator-associated pneumonia หรือ VAP) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญในทารกแรกเกิดที่ได้รับการช่วยหายใจด้วยเครื่องช่วยหายใจแบบใส่ท่อช่วยหายใจ ส่งผลให้มีอัตราการเจ็บป่วยและเสียชีวิตสูงขึ้น การให้สารลดแรงตึงผิวปอด (surfactant therapy) เป็นการรักษาที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในภาวะหายใจลำบากตั้งแต่แรกเกิด (respiratory distress syndrome; RDS) ในทารกแรกเกิด แต่ผลกระทบของการใช้สารลดแรงตึงผิวต่ออุบัติการณ์ของ VAP ยังไม่ชัดเจน

วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินว่าการให้สารลดแรงตึงผิวมีผลต่อการลดอุบัติการณ์ของ VAP ในทารกแรกเกิดที่ได้รับการช่วยหายใจด้วยเครื่องช่วยหายใจแบบใส่ท่อช่วยหายใจหรือไม่

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาย้อนหลัง ( retrospective study) โดยการทบทวนเวชระเบียนที่โรงพยาบาลพิจิตร ในทารกแรกเกิดที่เข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยวิกฤตทารกแรกเกิด (NICU) และใช้เครื่องช่วยหายใจแบบใส่ท่อช่วยหายใจ ระหว่างวันที่ 1 กันยายน พ.ศ.2555 ถึง 30 กันยายน พ.ศ.2564 แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ได้รับสารลดแรงตึงผิว และกลุ่มที่ไม่ได้รับสารลดแรงตึงผิว ข้อมูลประชากร ลักษณะทางคลินิก และผลลัพธ์ถูกรวบรวมและวิเคราะห์

ผลการศึกษา: มีทารกแรกเกิดเข้าร่วมทั้งหมด 132 ราย โดยแบ่งกลุ่มละ 66 ราย กลุ่มที่ได้รับสารลดแรงตึงผิวมีอุบัติการณ์ของ VAP ต่ำกว่ากลุ่มที่ไม่ได้รับอย่างมีนัยสำคัญ (ร้อยละ 27.3 เทียบกับ ร้อยละ 54.6, p value 0.002) นอกจากนี้ กลุ่มสารลดแรงตึงผิวยังมีระยะเวลาการช่วยหายใจด้วยเครื่องช่วยหายใจสั้นกว่าอย่างมีนัยสำคัญ (6 วัน เทียบกับ 8 วัน, p value 0.023) แต่ไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญของระยะเวลาพักรักษาใน NICU หรืออัตราการตายระหว่างสองกลุ่ม

สรุป: การให้สารลดแรงตึงผิวสัมพันธ์กับการลดอุบัติการณ์ของ VAP ในทารกแรกเกิดที่ได้รับการช่วยหายใจด้วยเครื่องช่วยหายใจแบบใส่ท่อช่วยหายใจ ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่า การใช้สารลดแรงตึงผิวอาจมีประโยชน์นอกเหนือจากการรักษา RDS โดยช่วยลดความเสี่ยงของการเกิด VAP ในประชากรทารกที่เปราะบางกลุ่มนี้