การพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลในการดูแลทารกเกิดก่อนกำหนดที่มีภาวะหายใจลำบาก โรงพยาบาลมหาสารคาม

ผู้แต่ง

  • รสสุคนธ์ ปริพล โรงพยาบาลมหาสารคาม
  • จีระวรรณ ศรีจันทร์ไชย วิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • อังคนา จันคามิ โรงพยาบาลมหาสารคาม

คำสำคัญ:

การพยาบาลทารกเกิดก่อนกำหนด, ทารกเกิดก่อนกำหนด, ภาวะหายใจลำบากในทารกเกิดก่อน กำหนด, ภาวะวิกฤต

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและศึกษาประสิทธิผลของแนวปฏิบัติการพยาบาลในการดูแลทารกเกิดก่อนกำหนดที่มีภาวะหายใจลำบาก  โรงพยาบาลมหาสารคาม ดำเนินการระหว่างเดือนธันวาคม 2567 ถึงมิถุนายน 2568 โดยใช้กรอบแนวคิด Evidence-Based Practice Model ของ Soukup (2000) ซึ่งประกอบด้วย 4 ระยะ ได้แก่ 1) การค้นหาปัญหาทางคลินิก 2) การสืบค้นหลักฐานเชิงประจักษ์ 3) การพัฒนาแนวปฏิบัติและทดลองใช้ และ 4) การนำแนวปฏิบัติไปใช้จริงในหน่วยงาน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ 1) พยาบาลวิชาชีพ 30 คน 2) ทารกเกิดก่อนกำหนด 30 ราย และ 3) ผู้ดูแลหลัก 30 ราย โดยใช้การเลือกแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล ได้แก่ การสนทนากลุ่ม แบบประเมินสมรรถนะ แบบสอบถามความพึงพอใจ และแบบทดสอบความรู้ผู้ดูแลหลัก เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แนวปฏิบัติการพยาบาล และแบบประเมิน Respiratory Distress Score (RD Score) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ร้อยละ และ T-test

ผลการวิจัยพบว่า แนวปฏิบัติการพยาบาลที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 4 ด้าน ได้แก่ 1) แนวทางการดูแลทารกเกิดก่อนกำหนด 2) สมรรถนะของพยาบาล 3) ทักษะและความรู้ของผู้ดูแลหลัก และ 4) การนิเทศทางคลินิก หลังการพัฒนาพยาบาลสามารถใช้แบบประเมิน RD Score ได้อย่างถูกต้องเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 90   อัตราอุบัติการณ์ทารกทรุดลงโดยไม่คาดหมายและการย้ายเข้าหอผู้ป่วยทารกวิกฤตโดยไม่ได้วางแผนลดลง   ร้อยละ 6.66 สมรรถนะพยาบาลเพิ่มขึ้นในทุกด้านอย่างมีนัยสำคัญ (P < .05) และความรู้ของผู้ดูแลหลักเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (P < .001) อัตราการปฏิบัติตามแนวทางเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 98.28 และความพึงพอใจต่อแนวปฏิบัติอยู่ในระดับมากร้อยละ 95.28 

 

เอกสารอ้างอิง

กรมสุขภาพจิต. (2564). การสร้างเสริมพลังอำนาจผู้ป่วยและครอบครัวในระบบบริการสุขภาพจิต. นนทบุรี : กระทรวงสาธารณสุข.

กรมอนามัย. (2565). แนวทางการส่งเสริมพลังอำนาจผู้ดูแลทารกเกิดก่อนกำหนด. นนทบุรี : กระทรวงสาธารณสุข.

กระทรวงสาธารณสุข. (2566). รายงานสถานการณ์ทารกเกิดก่อนกำหนดในประเทศไทย ปีงบประมาณ 2566. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข.

เกรียงศักดิ์ จีระแพทย์ และวีณา จีระแพทย์. (2565). การพยาบาลทารกที่มีภาวะหายใจลำบากในระยะวิกฤต. วารสารการพยาบาลทารก, 12(2), 78–85.

เกรียงศักดิ์ จีระแพทย์ และวีณา จีระแพทย์. (2565). การประเมินภาวะสุขภาพแรกเกิด ฉบับปรับปรุง. กรุงเทพฯ: โอ เอส พริ้นติ้งเฮ้าส์.

จรรยา จิระประดิษฐา. (2566). การพัฒนาคุณภาพการรักษาทารกเกิดก่อนกำหนดเพื่อลดอัตราการเกิดโรค ปอดเรื้อรัง. ใน Practice Updates in Neonatology. กรุงเทพฯ: อินเตอร์พริ้นซัพพลาย.

ธัญญารัตน์ สกุลพราหมณ์ และคณะ. (2565). การพัฒนาสมรรถนะพยาบาลในการดูแลทารกแรกเกิดที่มีภาวะ วิกฤตใน NICU. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข, 32(1), 45–57.

พิมลรัตน์ ไทยธรรมยานนท์. (2554). การพยาบาลทารกเกิดก่อนกำหนดในภาวะวิกฤต. วารสารพยาบาล ศาสตร์, 11(1), 56–60.

เพ็ญนภา หัตถธรรม และคณะ. (2564). การเสริมสร้างบทบาทมารดาในการดูแลทารกแรกเกิดหลังจำหน่าย. วารสารพยาบาลศาสตร์, 39(2), 55–64.

รัตนาภรณ์ สมพงษ์ และคณะ. (2566). การพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลเพื่อดูแลทารกเกิดก่อนกำหนดในหอ ผู้ป่วย NICU. วารสารพยาบาลศาสตร์, 41(2), 45–56.

โรงพยาบาลมหาสารคาม. (2567). สถิติหน่วยงานทารกวิกฤต กลุ่มงานกุมารเวชกรรม. มหาสารคาม: โรงพยาบาลมหาสารคาม.

วรรณา พิทักษ์ธรรม. (2565). แนวคิดการพยาบาลแบบองค์รวมในทารกเกิดก่อนกำหนด: การประยุกต์ใช้ในบริบทจริง. วารสารการพยาบาลปฏิบัติการ, 10(1), 20–30.

สำนักงานพัฒนาการพยาบาล. (2563). แนวทางการนิเทศทางคลินิกเพื่อพัฒนาศักยภาพพยาบาล. กรุงเทพฯ : สำนักงานพัฒนาการพยาบาล.

อังคณา นันทสุวรรณ และคณะ. (2563). การพัฒนาสมรรถนะของพยาบาลในการดูแลทารกแรกเกิดวิกฤต. วารสารพยาบาลทหารบก, 21(1), 34–43.

Altimier, L., & Phillips, R. M. (2020). The neonatal integrative developmental care model: Advanced clinical applications of the seven core measures for neuroprotective family centered developmental care. Newborn and Infant Nursing Reviews, 20(4), 234–241.

Blackburn, S. T., & Loper, D. L. (1992). Maternal, fatal, and neonatal physiology. Philadelphia: W.B. Saunders.

Chucherd, P., Srimoragot, W., & Suwonnaroop, N. (2020). Development of nursing practice guidelines for high-risk neonates. Nursing Journal of the Ministry of Public Health, 30(3),45–56.

Family Care Foundation. (2021). Empowering caregivers of preterm infants: A family centered approach. New York, NY: Family Care Foundation.

Guo, J., & Wang, L. (2019). Neonatal complications and care of preterm infants with low birth weight. Journal of Neonatal Medicine, 28(3), 245–252.

Hassan, M., & Wright, M. (2017). Neonatal care and the importance of team based approaches. Journal of Neonatal Nursing, 25(4), 215–221.

Johnson, M., & Lee, H. (2023). Reducing unexpected neonatal deterioration through structured care protocols. International Journal of Nursing Practice, 29(2), e13145.

Klein, S., & Campbell, R. (2019). Interdisciplinary teamwork in neonatal care: A guide for healthcare providers. Springer.

Nursing Education Association. (2021). Clinical supervision as a tool for enhancing nursing competencies. Journal of Nursing Education, 60(4), 210–217.

Smyth, R., Williams, R., & Thompson, J. (2020). Preterm birth and respiratory distress syndrome in neonates: Advances in neonatal care. International Journal of Pediatrics, 19(2), 215–220.

Smith, L., Thompson, J., & Gray, K. (2021). Holistic nursing care and individualized planning inpreterm neonates: An evidence-based approach. Journal of Neonatal Nursing, 27(1), 15–21.

Thukhamdee, T., Rattanakanlaya, P., & Boonyoung, N. (2021). Participatory supervision to improve nursing care in neonatal units. Thai Journal of Nursing Research, 25(1), 33–44.

WHO. (2020). Preterm birth: Key facts. World Health Organization. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/preterm-birth

World Health Organization. (2022). Improving maternal and newborn health and survival and reducing stillbirth: Progress report 2022. https://www.who.int/publications/i/item/9789240068322

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-01

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ปริพล ร, ศรีจันทร์ไชย จ, จันคามิ อ. การพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลในการดูแลทารกเกิดก่อนกำหนดที่มีภาวะหายใจลำบาก โรงพยาบาลมหาสารคาม. Acad J Nurse Health Sci [อินเทอร์เน็ต]. 1 มิถุนายน 2025 [อ้างถึง 17 สิงหาคม 2025];5(2):73-86. available at: https://he04.tci-thaijo.org/index.php/AJNHS/article/view/3466