การพัฒนาแนวทางปฏิบัติการพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด โรงพยาบาลเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสภาพปัญหาและสถานการณ์ภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด โรงพยาบาลเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม (2) พัฒนาแนวทางปฏิบัติการพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด และ (3) ประเมินผลการใช้แนวทางดังกล่าว โดยใช้กรอบแนวคิดไอโอวาโมเดล กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยพยาบาลวิชาชีพห้องคลอด 10 คน และทารกแรกเกิด 10 ราย ที่คลอดในโรงพยาบาลเชียงยืน ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2567 ถึงเดือนกันยายน พ.ศ. 2568 เครื่องมือวิจัยได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามแนวปฏิบัติการพยาบาล แบบประเมินความพึงพอใจ และแบบบันทึกผลลัพธ์ทางการพยาบาล การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการพยาบาลที่มีอยู่เดิมยังไม่เป็นระบบเดียวกัน การปฏิบัติงานส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของพยาบาลแต่ละบุคคล แนวทางที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่ การดูแลขณะแรกรับ การดูแลระยะรอคลอด การดูแลระยะคลอด และการประเมินสมรรถนะทารกแรกเกิด ซึ่งอ้างอิงจากหลักฐานเชิงประจักษ์ 15 เรื่อง ภายหลังการใช้แนวทาง พบว่าพยาบาลมีความถูกต้องในการปฏิบัติเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 70–100 เป็นร้อยละ 90–100 ความพึงพอใจต่อแนวทางอยู่ในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย = 2.67, S.D. = 0.45) และอัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิดลดลงเหลือร้อยละ 1.28 หรือ 12.8 ต่อพันการเกิดมีชีพ โดยไม่พบการเสียชีวิตของทารก

สรุปได้ว่า แนวทางปฏิบัติการพยาบาลที่พัฒนาขึ้นสามารถเพิ่มคุณภาพการดูแลมารดาและทารกแรกเกิด ลดภาวะแทรกซ้อน ความพิการ และการเสียชีวิต อีกทั้งเพิ่มความมั่นใจในการปฏิบัติงานของพยาบาลในห้องคลอด และสามารถใช้เป็นต้นแบบการพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลมาตรฐานในโรงพยาบาลชุมชนอื่นได้