ปัจจัยช่วยพยากรณ์ผลเพาะเชื้อในอุจจาระในผู้ป่วยเด็กอุจจาระร่วงเฉียบพลัน

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: ปัญหาอุจจาระร่วงเฉียบพลันเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยเด็ก โดยการตรวจพบเชื้อในอุจจาระในผู้ป่วยเด็กที่อุจจาระร่วงเฉียบพลันมีโอกาสได้ผลบวกน้อยและใช้เวลานาน ผู้ป่วยบางส่วนจึงได้รับยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น
วัตถุประสงค์: เพื่อหาแนวทางในการประเมินโดยใช้อาการ/อาการแสดงและผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการในการช่วยพยากรณ์โอกาสตรวจพบเชื้อในอุจจาระ
วิธีการศึกษา : การศึกษาข้อมูลแบบย้อนหลังในผู้ป่วยที่อุจจาระร่วงเฉียบพลัน อายุ 1 เดือนถึง 15 ปี ที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลหาดใหญ่ตั้งแต่ 1 มกราคม 2560 ถึง 31 ชันวาคม 2563 ใช้การวิเคราะห์แบบ logistic regression และ prediction model จาก ROC curve
ผลการศึกษา : จากการศึกษานี้พบว่ามีผู้ปวยที่ได้รับการส่งเพาะเชื้อในอุจจาระ 758 ราย และตรวจพบเชื้อในอุจจาระ 155 ราย (ร้อยละ 20) โดยเชื้อก่อโรคที่พบมากที่สุด คือ Salmonella spp. (ร้อยละ 80) พบว่าปัจจัยที่สัมพันธ์กับการพบเชื้อในอุจจาระด้วยการวิเคราะห์ mulivariable ได้แก่ อายุน้อยกว่า 12 เดือน (OR 3.18 95% CI: 1.78 5.66, p-value <0.00 1), ถ่ายมากกว่า 5 ครั้งใน 24 ชั่วโมง(OR 2.6. 95% CI: 1.45-4.68,p-value 0.00 1), พบเม็ดเลือดขาวในอุจจาระ (OR 6, 95% CI: 3.35-10.73, p-value <0.001), ไม่มีอาการร่วมอื่นๆ (OR 2.03, 95%CI: 1.11-3.69, p-value 0.019), ไม่มีภาวะขาดน้ำระดับปานกลางขึ้นไป (OR 2.06, 95% CI: 1.14-3.73 p-value 0.015) มีความสัมพันธ์กับการพบเชื้อในอุจจาระ และเมื่อ
นำปัจจัยดังกล่าวมาทำ prediction model พบว่าถ้าคะแนนรวมมากกว่า 9 คะแนนจาก 15 คะแนน จะมีโอกาสตรวจพบเชื้อในอุจจาระ โดยมีความไวร้อยละ 59 และความจำเพาะร้อยละ 84
สรุปผลการศึกษา : การนำปัจจัยที่สัมพันธ์กับการพบเชื้อในอุจจาระมาเป็นเครื่องมือช่วยในการพยากรณ์โอกาสการพบเชื้อในอุจจาระ จะช่วยลดการส่งตรวจและการให้ยาปฏิชีวนะทีไม่จำเป็น