การพัฒนาพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพ

Development of clinical ethical behaviors of professional nurses

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาสภาพปัญหาของพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพ พัฒนารูปแบบการพัฒนาพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพ และ ศึกษาผลลัพธ์ของรูปแบบการพัฒนาพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย พยาบาลวิชาชีพที่ปฏิบัติงานในงานการพยาบาลผู้ป่วยในโรงพยาบาลแม่จัน และผู้ป่วยรายใหม่ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลแม่จัน เลือกแบบเฉพาะเจาะจงตามเกณฑ์ที่กำหนด เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลวิจัย ได้แก่ แบบประเมินการรับรู้พฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาล แบบประเมินการมีพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาล แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และรูปแบบการพัฒนาพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพ การวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ Content analysis จำนวนความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์เปรียบเทียบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยก่อนและหลังการพัฒนาฯ ด้วยสถิติ  paired samples t-test

ผลการวิจัยพบว่าปัญหาอุปสรรคในการพัฒนาฯ ประกอบด้วย บรรยากาศองค์การไม่เอื้อต่อการปฏิบัติจริยธรรม ภาระงานพยาบาลที่มากเกินมาตรฐาน การขาดความรู้และทักษะด้านจริยธรรมวิชาชีพ ขาดการรับรู้ความเสี่ยงด้านจริยธรรม และขาดความกล้าหาญทางจริยธรรมคลินิก ทำให้ได้รูปแบบการพัฒนาพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพ ที่ประกอบด้วย 4 แนวทางคือ 1.การจัดบรรยากาศองค์การและการจัดการภาระงานพยาบาล 2.การเสริมสร้างความรู้และทักษะด้านจริยธรรมวิชาชีพ 3.การพัฒนาการรับรู้ความเสี่ยงด้านจริยธรรมทางคลินิก 4.การปลูกฝังความกล้าหาญทางจริยธรรมคลินิก ผลลัพธ์ของรูปแบบการพัฒนาพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพ พบว่า ผู้ป่วยมีคะแนนเฉลี่ยการรับรู้พฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพโดยรวมหลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนการพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ ระดับ 0.05 (t=5.008, p<0.001) พยาบาลมีคะแนนเฉลี่ยการมีพฤติกรรมจริยธรรมทางคลินิกของพยาบาลวิชาชีพโดยรวมหลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนการพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (t=4.054, p<0.001)

ข้อเสนอแนะควรนำรูปแบบที่พัฒนาขึ้นนี้ (Maechan Moral Model:3M) พัฒนาให้เป็นโปรแกรมด้านการพัฒนาจริยธรรมวิชาชีพ นำเสนอองค์กรพยาบาลเพื่อเป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนกลไกจริยธรรมวิชาชีพพยาบาลขององค์กรพยาบาล