ผลของโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลว ต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองและการกลับมารักษาซ้ำ โรงพยาบาลฝาง จังหวัดเชียงใหม่
Effects of a discharge planning program on self-care behaviors and hospital readmissions among heart failure patients at Fang Hospital, Chiang Mai, Thailand
คำสำคัญ:
การวางแผนจำหน่าย, ภาวะหัวใจล้มเหลว, พฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง, การกลับเข้ารับการรักษาซ้ำในโรงพยาบาลบทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดก่อนและหลังการทดลองครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองและการกลับมารับการรักษาซ้ำ ณ โรงพยาบาลฝาง จังหวัดเชียงใหม่ ดำเนินการระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคม 2568 หลังได้รับการรับรองจริยธรรม กลุ่มตัวอย่างมีทั้งหมด 2 กลุ่ม จำนวน 120 คน ประกอบด้วยกลุ่มผู้ป่วยและผู้ดูแล แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 30 คน ออกแบบโปรแกรมตามแนวคิดของ J. Rorden และ E. Taft (1990) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและเชิงอนุมาน ได้แก่ Chi-square test, Paired samples t-test และ Independent samples
t-test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05
ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมมีลักษณะทั่วไปใกล้เคียงกัน หลังการทดลอง ผู้ป่วยกลุ่มทดลองมีคะแนนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = -8.014, p < 0.001) และไม่พบการกลับมารักษาซ้ำภายใน 28 วัน ขณะที่กลุ่มควบคุมมีร้อยละ 20.00 (p = 0.024) นอกจากนี้ ผู้ป่วยและผู้ดูแลกลุ่มทดลองมีคะแนนความรู้เกี่ยวกับภาวะหัวใจล้มเหลวสูงกว่าก่อนการทดลองและสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่าง มีนัยสำคัญ (t = -12.019 และ t = -13.488, p < 0.001 ตามลำดับ)
โดยสรุป โปรแกรมการวางแผนจำหน่ายมีประสิทธิภาพในการส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง เพิ่มความรู้เกี่ยวกับภาวะหัวใจล้มเหลวของทั้งผู้ป่วยและผู้ดูแล และลดอัตราการกลับเข้ารับการรักษาซ้ำภายใน 28 วันได้อย่างมีนัยสำคัญ จึงควรนำไปประยุกต์ใช้เพื่อยกระดับคุณภาพการดูแลผู้ป่วยหัวใจล้มเหลวและลดภาระของระบบสุขภาพ
เอกสารอ้างอิง
American Heart Association. Acute coronary syndrome: Understanding the basics. Journal of Cardiology. 2020;20(3):123–130.
กิติพงษ์ พินิจพันธ์. ปัจจัยทำนายการดูแลตนเองของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวในเขตภาคกลางประเทศไทย [วิทยานิพนธ์]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2020. เข้าถึงได้จาก: https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/4444/
กระทรวงสาธารณสุข. รายงานสถิติสุขภาพประเทศไทย พ.ศ. 2562. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์กระทรวงสาธารณสุข; 2019.
Madanat L, Saleh M, Maraskine M, Halalau A, Bukovec F. Congestive Heart Failure 30-Day Readmission: Descriptive Study of Demographics, Co-morbidities, Heart Failure Knowledge, and Self-Care. Cureus.2021;13(10):e18661. https://doi.org/10.7759/cureus.18661
ศุภวัลย์ เลิศพงศ์ภาคภูมิ, เจนเนตร พลเพชร, จอม สุวรรณโณ. ปัจจัยทำนายการกลับเข้าพักรักษาซ้ำภายในช่วงเวลา 1 ปี หลังจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลด้วยภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน. วารสารพยาบาลโรคหัวใจและทรวงอก. 2019;30(2):126-40.
อภิชัย โภคาวัฒนา. Heart failure ภาวะหัวใจล้มเหลว. โรงพยาบาลราชวิถี; 2017. เข้าถึงได้จาก: https://www.rajavithi.go.th/rj/wp-content/ uploads/2017/05/Minicase-manager-of-HF-by-Dr.Apichai.pdf
Ponikowski P, Voors AA, Anker SD, Bueno H, Cleland JGF, Coats AJS, et al. 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Eur Heart J. 2016;37(27):2129200. https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehw128
Smith MA, et al. Patient-centered approaches in discharge planning: Improving patient satisfaction and outcomes. N Engl J Med. 2020;382(10):889-95.
Riley L, Masters J. Role of discharge planning in reducing hospital readmissions. J Nurs Manag. 2016;24(6):675-84.
Johnson CE, Flacker J. The role of effective discharge planning in improving patient outcomes. J Healthc Manag. 2017;62(3):190-201.
Craig C, et al. Strategies for reducing hospital readmissions in chronic disease management. Health Serv Res. 2020;55(4):330-45.
Chen T, et al. Effects of post-discharge follow-up on heart failure readmissions: A systematic review. Int J Cardiol. 2019;290:30-7.
Lee SY, et al. Home visits and telehealth interventions to support heart failure management. Nurs Times. 2021;117(10):15-20.
Braun LT, et al. Family involvement and patient outcomes in chronic heart failure care. Heart Lung. 2022;51(2):105-12.
อรนุช ธนะกลัด. ประสิทธิผลของการวางแผนจำหน่ายต่อการลดอัตราการกลับเข้ารับการรักษาซ้ำในผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว. วารสารพยาบาลศิริราช. 2020;42(1):29-40.
พรพรรณ อุ่นประเสริฐ, คณะ. ผลของโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายต่อภาวะทรุดซ้ำในผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว. วารสารการพยาบาล. 2019;35(3):121-33.
มณฑิรา ทองคำ. การติดตามผลหลังจำหน่ายในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง. วารสารวิจัยสุขภาพชุมชน. 2021;13(2):45-60
งานสารสนเทศทางการแพทย์ โรงพยาบาลฝาง. สถิติผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว โรงพยาบาลฝาง. เชียงใหม่: โรงพยาบาลฝาง; 2024. เข้าถึงได้จาก: https://misrequestdata.fanghospital.go.th/misrequestdata/
Rorden J, Taft E. Continuity of care in discharge planning: A framework for improving patient outcomes. J Health Serv Res. 1990;15(2):97-105.
อณัญญา ลาลุน, บษพร วิรุณพันธ์. การใช้โปรแกรม G*Power ในการคำนวณขนาดกลุ่มตัวอย่างสำหรับการวิจัยด้านสุขภาพ. วารสารการวิจัยและพัฒนาสุขภาพ. 2021;13(3):125-35.
Faul F, Erdfelder E, Lang AG, Buchner A. G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behav Res Methods. 2007;39(2):175-91.
Jaarsma T, Strömberg A, Ben Gal T, Cameron J, Driscoll A, Duengen HD, et al. Comparison of self-care behaviors of heart failure patients in 15 countries worldwide. Patient Educ Couns. 2013;92(1):114–20.
Riley JP, Masters J. Practical multidisciplinary approaches to heart failure care: collaboration across the healthcare system. J Multidiscip Healthc. 2016;9:13–20.
Chen Y, Li X, Zhang Q, Liu L, Zhang Y. Impact of transitional care on hospital readmissions in patients with chronic heart failure: a meta-analysis. Int J Nurs Stud. 2019;94:107–15.
Johnson JK, Flacker J. Hospital discharge planning for frail older patients: a randomized controlled trial. J Gen Intern Med. 2017;32(1):32–8.
Braun LT, Grady KL, Kutner JS, Adler E, Berlinger N, Boss R, et al. Palliative care and cardiovascular disease and stroke: a policy statement from the American Heart Association/American Stroke Association. Circulation. 2022;145(14):e1000–14.
จันทร์เพ็ญ หอมหวล, นิตยา เงินประเสริฐศรี, ศิริพร ขัมภลิขิต. ผลของการใช้โปรแกรมการพยาบาลโดยใช้การวางแผนจำหน่ายต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองและอัตราการกลับมารักษาซ้ำของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว. วารสารพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2561;30(3):11–24.
สุภาวดี อินทร์ขำ, จิราพร จิตตปัญญา, กัญญารัตน์ ศรีนวล. ผลของโปรแกรมการวางแผนจำหน่ายร่วมกับผู้ดูแลต่อพฤติกรรมสุขภาพและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคเรื้อรัง. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ. 2563;38(2):45–59.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย และบุคลากรท่านอื่น ในสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
