การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในเขตเทศบาลตำบลบางปรอก อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี Factors Influencing Village Health Volunteers’ Performance in Preventing and Controling Hemorrhagic Fever in Bang Prog Municipal District, Pathum Thani Province.

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มุ่งที่จะศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก                  ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในเขตเทศบาลตำบลบางปรอก อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี  ประชากรเป็นอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านที่ปฏิบัติงานไม่น้อยกว่า 1 ปี กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 287 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล เป็นแบบสอบถาม ดำเนินการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์ผลการศึกษาด้วยค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เปรียบเทียบความแตกต่างของค่าคะแนนเฉลี่ยของลักษณะทางประชากรของ อสม. ปัจจัยสนับสนุนการปฏิบัติงานของ อสม. แรงจูงใจในการปฏิบัติงานของ อสม. การรับรู้บทบาท ความรู้และประสบการณ์ในการปฏิบัติงานของ อสม.กับการปฏิบัติงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุข ได้แก่ T-test และ F-test (One-Way ANOVA) โดยกำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และเมื่อพบว่ามีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติจะใช้แอลเอสดี (LSD) (least significant difference) เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยเป็นรายคู่

            ผลการวิจัยพบว่า การเปรียบเทียบความแตกต่างของค่าคะแนนเฉลี่ยของปัจจัยคุณลักษณะ                    ทางประชากร ได้แก่ เพศ อายุ สถานภาพสมรส การศึกษา อาชีพและรายได้ ปัจจัยสนับสนุนการปฏิบัติงาน ได้แก่ งบประมาณและวัสดุอุปกรณ์ที่ได้รับสนับสนุน การได้รับการนิเทศงาน การได้รับการฝึกอบรมและการดำรงตำแหน่งอื่นๆในหมู่บ้าน ปัจจัยด้านแรงจูงใจ ได้แก่ สวัสดิการ ค่าตอบแทน การยกย่องให้เกียรติ และปัจจัยด้านการรับรู้ในบทบาท ความรู้และประสบการณ์ ได้แก่ การรับรู้บทบาทในการปฏิบัติงาน ความรู้เรื่องโรคไข้เลือดออกและประสบการณ์ในการปฏิบัติงาน ไม่มีความแตกต่าง จึงไม่มีอิทธิพลต่อการปฏิบัติงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขในภาพรวม แต่ในรายด้านบางประเด็น อาสาสมัครสาธารณสุขยังมีความเข้าใจไม่ถูกต้องเกี่ยวกับ แหล่งโรค พาหะ และกลไกการสนับสนุนการเกิดโรค ทำให้คะแนนรายข้อมีค่าคะแนนอยู่ในระดับต่ำ แต่พิจารณาในกิจกรรมการอบรมและการติดตามพบว่ามีการได้รับการนิเทศน้อยครั้ง ดังนั้นควรมีการจัดทำแผนอบรมและนิเทศงานติดตามให้ชัดเจนและมีกำหนดการที่แน่นอน

            ข้อเสนอแนะจากการวิจัยครั้งนี้ควรจัดการอบรมฟื้นฟูความรู้แก่ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านและควรมีการจัดทำแผนอบรมและนิเทศงานติดตามให้ชัดเจนและมีกำหนดการที่แน่นอน และมีการปรับแผนการดำเนินงานเน้นวันหยุด และมีการประชาสัมพันธ์ที่เข้มข้นก่อนดำเนินกิจกรรมอย่างน้อย 2 สัปดาห์

The objective of this descriptive study was to study factors influencing village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic fever in Bang Prog municipal district, Pathum Thani province. The population were 287 village health volunteers in Bang Prog municipal district, Pathum Thani province. The data were collected by the questionnaire and were analyzed using frequency, percentage, mean, standard deviation, t- test in the variables
2 groups and one – way ANOVA for the variable more than 2 groups and Least Significant Difference (LSD) used to test the differences between pairs. The comparison of difference found the subjects had different with demographic factors such as sex, age, married status, education, occupation and income that there were no significant different to village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic fever. The motivation factors such as welfare, compensation and praise that there were no significant different to village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic fever. The perceive in role knowledge and experience factors that there were no significant different to village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic Fever. The considerate aspect found had some issues that the village health volunteers have low knowledge level and incorrect knowledge concerning resource, vectors and disease support mechanism of preventing and controlling hemorrhagic fever. Moreover the consideration aspect in training and follow activities to village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic fever found that there was follow enough in activities 1 time per years.

            The suggestion is training to refresh knowledge in village health volunteers and clearly follow plan. Moreover the village health volunteers should be adjust action plan by emphasis activities in the holiday and public relations before the operation at least 2 weeks.