การจัดรูปแบบการทำงานภายในเครือข่ายส่งเสริมสุขภาพช่องปากหญิงมีครรภ์และเด็กปฐมวัย อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา ปี 2560

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปริมาณร่วมกับเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการทำงาน สร้างเสริมทันตสุขภาพกลุ่มหญิงมีครรภ์และเด็กปฐมวัยในเครือข่ายบริการสุขภาพอำเภอโนนไทย จังหวัด นครราชสีมา โดยวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิเชิงปริมาณจาก 43 แฟ้ม ที่ถูกนำไปประมวลผลงานผ่านเวบไซด์ HDC ประจำปีงบประมาณ 2560 และรายงานผลการตรวจสุขภาพช่องปากเด็กอายุระหว่าง 3-5 ปี ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก อำเภอโนนไทย ระหว่างปี 2558-2560  ร่วมกับเชิงคุณภาพด้วยการสังเกต สัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่ม ทันตแพทย์ ทันตาภิบาลที่ปฏิบัติงานในเครือข่าย ผลการศึกษาพบว่ารูปแบบการดำเนินงานที่มีทันตาภิบาลปฏิบัติงานประจำ มีผลลัพธ์ในการตรวจช่องปาก การให้ทันตสุขศึกษา การทาฟลูออไรด์ และการรักษาทางทันตกรรมที่สูงกว่า รูปแบบที่ทันตาภิบาลออกหน่วยหมุนเวียนสัปดาห์ และเดือนละครั้งในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ที่ไม่มีทันตาภิบาลประจำ แต่อย่างไรก็ตามผลงานในรพ.สต.ที่ไม่มีทันตาภิบาลประจำก็มีผลงานที่ ใกล้เคียงและผ่านเกณฑ์การดำเนินงาน เนื่องจากมีนักสุขภาพฟันดีช่วยดำเนินการ จากรายงานการตรวจสุขภาพ ช่องปากเด็กอายุ 3-5 ปีในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กพบร้อยละปราศจากโรคฟันผุมีแนวโน้มดีขึ้นจากปี 2558-2560 ร้อยละ 29.53, 35.1 และ 34.57 ตามลำดับ แต่เมื่อแยกตามรูปแบบการทำงาน พบว่าศูนย์พัฒนาเด็กเล็กที่อยู่ภายใต้ การดูแลของทันตาภิบาลที่ปฏิบัติงานประจำ กลับมีค่าปราศจากฟันผุลดลง ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากภาระงานที่เพิ่ม มากขึ้นร่วมกับการทำงานที่นอกเหนือวิชาชีพ ทำให้มีการดำเนินงานเท่าที่ตัวชี้วัดกำหนด ซึ่งไม่เพียงพอต่อการ แก้ปัญหาโรคฟันผุในกลุ่มเด็กปฐมวัยได้ ทีมเครือข่ายบริการสุขภาพจึงต้องทบทวน และปรับรูปแบบการทำงาน เพื่อผลลัพธ์ที่ดีในปีต่อไป