ข้ออักเสบรูมาตอยด์ ในผู้ป่วยเบต้าธาลัสซีเมีย/ฮีโมโกลบิน อี: รายงานผู้ป่วย 1 ราย

บทคัดย่อ

          ภาวะโลหิตจางเนื่องจากการอักเสบเรื้อรัง ในผู้ป่วยข้ออักเสบรูมาตอยด์เป็น ภาวะที่พบได้บ่อยแต่อาการมักจะไม่ค่อยรุนแรง อาการจะดีขึ้นได้เองหลังจากที่ทำการรักษาข้ออักเสบรูมาตอยด์จนหาย แต่ถ้าภาวะโลหิตจางยังคงดำเนินต่อไป ก็ต้องหาสาเหตุดังในผู้ป่วยรายนี้ ซึ่งเป็นผู้ป่วยหญิงไทย อายุ 59 ปี ได้รับการวินิจฉัยเป็นที่แน่นอนว่าเป็นโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์มาประมาณ 1 ปี เนื่องจากมีอาการปวดข้อมือ ข้อเท้า ข้อนิ้วมือ ทั้ง 2 ข้างมานานเป็นปี มีข้อนิ้วมือติดแข็งตอนเช้า ตรวจร่างกายพบข้อ MCP ข้อของนิ้วกลาง นิ้วก้อย ด้านขวาอักเสบ ตรวจrheumatoid factor ให้ผลบวกค่า ESR กับ CRP ขึ้นสูงให้การรักษาด้วย chloroquine, diclofenac เป็นเวลานานจนผู้ป่วยอาการสงบลง ความเข้มข้นของ hemoglobin เพิ่มขึ้นจาก 7.2 g% เป็น 9.0 g% แต่ค่า MCV และ MCH ยังคงต่ำเหมือนเดิม ตรวจร่างกายไม่พบว่ามีตับม้ามโตตรวจ serum ferritin พบว่าไม่ขาดธาตุเหล็ก ตรวจ Hemoglobin electrophoresis พบเป็น Hb AEF ผู้ป่วยไม่เคยได้รับการเพิ่มเลือดเลย จึงให้การวินิจฉัยเพิ่มเติมว่า เป็นโรคเบต้าธาลัสซีเมีย/ฮีโมโกลบิน อี เนื่องจากโรคเบต้าธาลัสซีเมีย/ฮีโมโกลบิน อี เอง มีความเปลี่ยนแปลงทางภูมิคุ้มกันหลายอย่าง และพื้นฐานของโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์เองก็เป็นโรคทางภูมิคุ้มกันต่อต้านตนเอง จึงอาจจะมีความเกี่ยวข้องกันก็ได้แต่จนกระทั่งปัจจุบันก็ยังไม่สามารถสรุปได้อย่างชัดเจนว่าโรคทั้งสองมีความเกี่ยวข้องกันจริงหรือไม่