Unilateral basal ganglia CT abnormality in hyperosmolar hyperglycemic nonketotic state: รายงานผู้ป่วย 1 ราย

บทคัดย่อ

         Hyperosmolar hyperglycemic nonketotic state (HHNS) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้ในผู้ป่วยเบาหวาน อาการแสดงทางคลินิกอาจจะเป็นความเคลื่อนไหวผิดปกติที่ควบคุมไม่ได้ (involuntary movement) อาจพบได้ในผู้ป่วยสูงอายุ โดยเฉพาะในผู้ป่วยแถบเอเชีย ความผิดปกติที่พบในภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ของสมอง ในตำแหน่ง basal ganglia มีความสัมพันธ์กับการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติซึ่งพบได้บ่อยในผู้ป่วยเบาหวานที่มีภาวะของ HHNS  จะให้ลักษณะภาพในเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ เป็น high attenuation ที่ basal ganglia ซึ่งอาจทำให้วินิจฉัยเป็น calcifications หรือ hemorrhage ได้ แต่ในภาวะของ HHNS ลักษณะผิดปกติที่เห็นในภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ จะไม่พบลักษณะของการกดเบียด หรือการบวมของบริเวณเนื้อสมองรอบ ๆ  การเคลื่อนไหวผิดปกติในผู้ป่วย HHNS เป็นภาวะที่รักษาให้หายได้และมีพยากรณ์โรคที่ดี ดังนั้นการให้การวินิจฉัยที่รวดเร็วและควบคุมระดับน้ำตาล ในเลือดได้ จะส่งผลให้ผู้ป่วยหายได้ การส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์จึงมีความสำคัญในการช่วยวินิจฉัย ในระยะเริ่มแรกได้

             รายงานนี้เป็นผู้ป่วยชายไทย อายุ 60 ปี มีโรคประจำตัวเป็นเบาหวาน มาด้วยอาการเคลื่อนไหวผิดปกติ ของแขนขวามาประมาณ 3 วัน แพทย์สงสัย stroke จึงได้ส่งทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองพบเป็นลักษณะ  homogeneous high attenuation at left caudate and lentiform nuclei การตรวจทางห้องปฏิบัติการพบ ระดับน้ำตาลในเลือดสูง 715 mg/dL, HbA1c 18.6, BUN 43 md/dL, creatinine 1.7 mg/dL, Na 124 mmol/L, serum osmolarity จากการคำนวณ คือ 303.1 mosm/kg จากอาการผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ และความผิดปกติที่เห็นจากภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ น่าจะเข้าได้กับ HHNS ผู้ป่วยรายนี้ได้รับการรักษาด้วยการให้ intensive insulin, สารน้ำติดตามอาการและประเมิน เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ซ้ำอีก  1 เดือนต่อมา พบว่าลักษณะที่เห็นเป็น high attenuation ที่ basal ganglia หายไป และอาการเคลื่อนไหวผิดปกติลดลง