ผลกระทบของการฉีดคอร์ติโตสเตียรอยด์เข้าข้อเข่าต่อการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม เทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้ฉีดในโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา

บทคัดย่อ

โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นสาเหตุของอาการปวดเข่าเรื้อรัง ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและอาจก่อให้เกิดภาวะทุพลภาพในบางราย  การฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์เข้าข้อเข่าเพื่อบรรเทาอาการปวดจากภาวะข้อเข่าเสื่อมได้มีการนำมาใช้รักษาผู้ป่วยเป็นเวลายาวนาน อย่างไรก็ตามมีข้อขัดแย้งในเรื่องประโยชน์และความปลอดภัยต่อผู้ป่วยโดยเฉพาะภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัดข้อเข่าเทียมเช่น การติดเชื้อรอบข้อเข่าเทียม วัตถุประสงค์ของงานวิจัยนี้เพื่อศึกษาผลต่อผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดข้อเข่าเทียมภายหลังได้รับการฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์เข้าข้อเข่า เปรียบเทียบกับผู้ป่วยที่ไม่เคยได้รับการฉีดในคนไข้ที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมของโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา

วิธีการศึกษา เป็นการเก็บข้อมูลจากการทบทวนเวชระเบียนย้อนหลังผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมในโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2560 ถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2562 โดยแบ่งผู้ป่วยตามข้อมูลเป็น 2  กลุ่มคือ กลุ่มที่ได้รับการฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์เข้าข้อเข่า (68 คน) และกลุ่มที่ไม่เคยได้รับการฉีด (61 คน) บันทึกข้อมูลลักษณะทั่วไปของกลุ่มประชากร โรคร่วม ระยะเวลาที่ใช้ในการผ่าตัด จำนวนเลือดที่เสียระหว่างและหลังการผ่าตัด 72 ชั่วโมง ตรวจติดตามอาการอย่างน้อย 12 เดือนที่แผนกผู้ป่วยนอกออร์โธปิดิกส์ รพ.พหลพลพยุหเสนา การวิเคราะห์ข้อมูลชนิดต่อเนื่องแสดงด้วยค่าเฉลี่ย (mean) ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และทดสอบความแตกต่างของตัวแปรที่ศึกษาระหว่างกลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุมโดย t-test ซึ่งกำหนดนัยสำคัญที่ p<0.05 

ผลการศึกษา ผู้ป่วย 129 คนที่ได้รับการศึกษาไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างกลุ่มที่ได้รับการฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์เข้าข้อเข่า (68 คน) ในด้านระยะเวลาในการผ่าตัด (66.04+5.67นาที) เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ไม่เคยได้รับการฉีด (65.72+5.42 นาที), p=0.15 และไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติของอัตราการเสียเลือดระหว่างและหลังผ่าตัด (586.32+93.50 และ 589.02+110.08 มล.) ระหว่าง 2 กลุ่มตามลำดับ (p=0.26) อีกทั้งไม่พบการติดเชื้อรอบข้อเข่าเทียมภายหลังการตรวจติดตามอาการอย่างน้อย 12 เดือนหลังผ่าตัด

สรุป การศึกษานี้พบว่าการฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์เข้าเข่าในผู้ป่วยที่มีข้อเข่าเสื่อมรุนแรงมีความปลอดภัยโดยไม่พบว่ามีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติในด้านระยะเวลาในการผ่าตัด การเสียเลือดระหว่างและหลังการผ่าตัดในผู้ป่วยที่เคยได้รับและไม่เคยได้รับการฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์เข้าเข่าก่อนการผ่าตัดข้อเข่าเทียมและไม่พบการติดเชื้อรอบข้อเทียมทั้ง 2  กลุ่ม การฉีดคอร์ติโคสเตียรอยด์เข้าข้อเข่าได้ผลด้านบรรเทาอาการปวดจากภาวะข้อเข่าเสื่อมและมีราคาถูก อย่างไรก็ตามการศึกษาไปข้างหน้า (prospective study) และการรวบรวบข้อมูลจากหลายสถาบันจะทำให้ข้อมูลที่ได้จากการศึกษามีประโยชน์เพิ่มขึ้น