ผลของโปรแกรมส่งเสริมโภชนาการร่วมกับอาหารเสริมพื้นบ้านต่อภาวะโภชนาการ ของผู้ป่วยวัณโรคในโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบภาวะโภชนาการระหว่างการใช้โปรแกรมส่งเสริมโภชนาการร่วมกับอาหารเสริมพื้นบ้านกับการได้รับการให้สุขศึกษาตามปกติของผู้ป่วยวัณโรคในโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา จังหวัดกาญจนบุรี

วิธีการวิจัย: เป็นการศึกษากึ่งทดลองแบบสองกลุ่มทดสอบก่อนหลัง ประชากรคือผู้ป่วยวัณโรคที่ขึ้นทะเบียนรักษาที่โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา ระหว่างปี 2566-2567 แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม อย่างละ 32 คน รวม 64 คน โดยกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมโภชนาการร่วมกับอาหารเสริมพื้นบ้าน เครื่องมือที่ใช้ ในการวิจัยโดยใช้แบบสัมภาษณ์ และแบบประเมินภาวะโภชนาการ (Nutrition Alert Form: NAF) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การทดสอบไค-สแควร์ และการทดสอบค่าทีแบบเป็นอิสระต่อกัน

ผลการวิจัย: ข้อมูลพื้นฐานและภาวะโภชนาการของกลุ่มตัวอย่างก่อนทดลองไม่มีความแตกต่างกัน หลังทดลองที่ 12 สัปดาห์ กลุ่มทดลองมีภาวะโภชนาการระดับไม่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะทุพโภชนาการ (NAF = A) มากกว่ากลุ่มควบคุม (ร้อยละ 62.50 และร้อยละ 31.25) และมีภาวะทุพโภชนาการระดับรุนแรง (NAF = C) น้อยกว่ากลุ่มควบคุม (ร้อยละ 0.00 และร้อยละ 25.00) ซึ่งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.002)

สรุปผล: กลุ่มตัวอย่างที่ได้รับโปรแกรมส่งเสริมโภชนาการร่วมกับอาหารเสริมพื้นบ้านมีภาวะโภชนาการดีกว่ากลุ่มที่ได้รับการให้สุขศึกษาตามปกติโดยสามารถนำไปใช้ในการดูแลผู้ป่วยวัณโรคร่วมกับคลินิกวัณโรค โดยเฝ้าระวังผู้ป่วยวัณโรคที่มีภาวะทุพโภชนาการ เน้นการส่งเสริมภาวะโภชนาการในระหว่างรักษาวัณโรคในช่วง 3 เดือนแรกของการรักษาเพื่อการฟื้นตัวของร่างกายและส่งเสริมการหายขาดจากวัณโรค