ผลลัพธ์การบริบาลเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลสมเด็จพระปิยมหาราชรมณียเขต
คำสำคัญ:
กระบวนการดูแลผู้ป่วยโดยเภสัชกร, การบริบาลเภสัชกรรม, โรคเบาหวานปัญหาการใช้ยาบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดระดับความร่วมมือในการใช้ยาและศึกษาปัญหาการใช้ยาในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 หลังได้รับการบริบาลเภสัชกรรมตามแนวทาง Pharmacist’s patient care process (PPCP)
วิธีการวิจัย: เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียว วัดผลก่อนและหลัง ตัวอย่างคือผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีระดับน้ำตาลสะสมในเลือดมากกว่าร้อยละ 7 หรือระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารมากกว่า 180 มก./ดล. หรือเป็นผู้ป่วยที่พบปัญหาการใช้ยาและเข้ารับบริการที่โรงพยาบาลสมเด็จพระปิยมหาราชรมณียเขต ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-เมษายน 2568 จำนวน 69 คน ติดตามผลลัพธ์ระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหาร ระดับความร่วมมือในการใช้ยาด้วยแบบวัดความร่วมมือในการใช้ยาสาหรับชาวไทย และปัญหาการใช้ยาทั้งหมด 2 ครั้ง โดยนัดผู้ป่วยระยะเวลา 1 เดือน วิเคราะห์โดยใช้สถิติพรรณนา และการทดสอบวิลคอกซัน
ผลการวิจัย: หลังจากได้รับการบริบาลเภสัชกรรมผู้ป่วยมีระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารเฉลี่ยลดลงอย่าง มีนัยสำคัญทางสถิติ (202.78±51.91 และ 147.91±33.62 มก./ดล.; p<0.001) และมีคะแนนความร่วมมือในการใช้ยาเฉลี่ยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (32.46±5.37 และ 35.25±4.59 คะแนน; p<0.001) และ พบปัญหาการใช้ยาของผู้ป่วยทั้งหมด 76 ปัญหา โดยปัญหาผู้ป่วยขาดความร่วมมือในการใช้ยามีจำนวนมากที่สุด 50 ครั้ง (ร้อยละ 65.79)
สรุปผล: การบริบาลเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ตามแนวทาง PPCP ส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารลดลง ความร่วมมือในการใช้ยาเพิ่มขึ้น และค้นหาปัญหาการใช้ยาของผู้ป่วยได้ชัดเจน ควรนำไปพัฒนากระบวนรักษาของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 เพื่อให้บรรลุเกณฑ์เป้าหมาย
References
Pham ST, Nguyen TA, Nghia TM, Cao HK, Le KK, Duong CX, et al. Medication Adherence in Cardiovascular Diseases [Internet]. 2022 [cited 2025 Jan 12]. Available from: https://www.intechopen.com/chapters/84468
Hawes E,Sanders KA. Medication Management and Treatment Adherence. In: Daaleman TP, Helton MR, editors. Chronic Illness Care. Gewerbestrasse: Springer; 2018. p.175–185.
Organization for Economic Co-operation and Development (OECD). Diabetes care [Internet]. 2023 [cited 2025 Jan 12]. Available from: https://www.oecd.org/en/publications/ health-at-a-glance-2023_7a7afb35-en/full report/diabetes-care_5fdb0404.html.
Bhavya E, Sanjay G. Diabetes and the importance of insulin. International Journal of Health Sciences. 2022;6(S1):8479–87.
Alanazi FK, Almofarh AA, Alzahrani IA, Alfahid FA, Alfaiti MG, Khaledalshehri A, et al. Diabetes mellitus. International Journal of Engineering Applied Sciences and Technology. 2023;8(3):43–52.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดกาญจนบุรี. ระบบคลังข้อมูลสุขภาพ Health Data Center [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 15 ต.ค.2568]. เข้าถึงได้จาก: https://kri.hdc.moph.go.th/hdc/main/index_pk.php.
ณัฐวุฒิ แหล่งสนาม. การพัฒนากระบวนการปฏิบัติงานและผลลัพธ์การให้บริบาลทางเภสัชกรรมสำหรับผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลเมืองสรวง จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารวิจัยและพัฒนานวัตกรรม ทางสุขภาพ. 2567;5(2):31-49.
สรคมน์ วัชราภินชัย. ผลของการบริบาลเภสัชกรรมผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่2ในคลินิก NCD High Riskโรงพยาบาลปาดังเบซาร์. มหาราชนครศรีธรรมราชเวชสาร. 2568;8(2):64–79.
อัญชภรณ์ คำสาร, จินดาวิทย์ อิสระโชติ, สมพงค์ คำสาร. กรอบแนวคิดการพัฒนางานบริบาลทางเภสัชกรรมเพื่อจัดการปัญหาการใช้ยางานพัฒนาระบบยาและเภสัชสนเทศ โรงพยาบาลลำพูน (2560-2562) [อินเตอร์เน็ต]; 2564 [เข้าถึงเมื่อ 12 ม.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก:http://www.rh1.go.th/web/uploads/document/64/document/25640719.pdf
Joint Commission of Pharmacy Practitioners. Pharmacist’ Patient Care Process [Internet]; 2014 [cited 2025 Jan 12].Available from: https://jcpp.net/wpcontent/uploads/2016/ 03/PatientCareProcess-with-supporting-organizations.pdf.
อมรพรรณ ศุภจำรูญ, สงวน ลือเกียรติบัณฑิต, วรนุช แสงเจริญ. ความตรงและความเที่ยงของแบบวัดความร่วมมือในการใช้ยาสำหรับชาวไทย: การทดสอบในผู้ป่วยโรคเบาหวาน. วารสารเภสัชกรรมไทย. 2561;10(2):607–19.
Faul F, Erdfelder E, Lang AG, Buchner A.G *Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods. 2007;39(2):175–91.
Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nded. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates; 1988.
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และสมาคมต่อมไร้ท่อแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2566. กรุงเทพฯ: ศรีเมืองการพิมพ์; 2566.
Strand LM, Morley PC, Cipolle RJ, Ramsey R, Lamsam G. Drug related problem: their structure and function. DICP Pharmacother. 1990;24(11):1093–7.
Hepler CD, Strand LM. Opportunities and responsibilities in pharmaceutical care. Am J Hosp Pharm. 1990;47(3):533–43.
Cipolle RJ, Strand LM, Morley PC. Pharmaceutical Care Practice: The Patient Centered Approach to Medication Management Service.3rded. New York: McGraw-Hill; 2012.
คณะกรรมการด้านการจัดการความรู้ ภาควิชาการพยาบาลอายุรศาสตร์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, บรรณาธิการ. ความร่วมมือในการใช้ยา จากทฤษฎีสู่งานวิจัย. โครงการจัดการความรู้ของภาควิชาการพยาบาลอายุรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. นครปฐม: คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2559.
World Health Organization. Adherence to Long-Term Therapies: Evidence for action. Geneva: World Health Organization [Internet]; 2003 [cited 2025 Jan 12]. Available from: https://iris.who.int/handle/10665/4268220
Holden J. Hawthorne effects and research into professional practice. Journal of Evaluation in Clinical Practice. 2001;7(1):65–70.
Osterberg L, Blaschke T. Adherence to Medication. N Engl J Med. 2005;353(5):487–97.
ฐปนรรฆ์ ประทีปเกาะ, นิอิดรุส กูดาโตะมูลียอ, ศรีสุดา คงหนู, มายือนิง อิสอ. ผลของฉลากยารูปภาพต่อพฤติกรรมการใช้ยาในผู้ป่วยสูงอายุโรคความดันโลหิตสูงที่ไม่สามารถอ่านหนังสือได้: กรณีศึกษาในชุมชนมุสลิมแห่งหนึ่งในจังหวัดปัตตานี. วารสารวิชาการสาธารณสุข. 2565;31(5):871–82.
ขนิษฐา สระทองพร้อม, สุทธิศักดิ์ สุริรักษ์. ผลของฉลากยารูปภาพต่อพฤติกรรมการใช้ยาในผู้สูงอายุ โรคความดันโลหิตสูงที่ไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตได้ ในพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตําบลบ้านหนองรี ตําบลบ้านเลือก อําเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี. วารสารสภาการสาธารณสุขชุมชน. 2563;2(2):14–25.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2025 โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนาและบุคลากรท่านอื่น ๆ ในโรงพยาบาลฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเอง
