ประสิทธิผลโปรแกรมการจัดการสุขาภิบาลที่อยู่อาศัยแบบมีส่วนร่วมของชุมชน บ้านทรัพย์เจริญ หมู่ที่ 2 ตำบลห้วยสีเสียด อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย

บทคัดย่อ

การศึกษาประสิทธิผลโปรแกรมการจัดการสุขาภิบาลที่อยู่อาศัยแบบมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านทรัพย์เจริญ ตำบลห้วยสีเสียด อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย รูปแบบการวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มตัวอย่างเดียววัดซ้ำก่อนและหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบพฤติกรรม การจัดการสุขาภิบาลที่อยู่อาศัยของคนในครัวเรือน คำนวณกลุ่มตัวอย่างด้วยโปรแกรมสำเร็จรูป G*Power ได้ตัวแทนครัวเรือนจำนวน 68 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ระหว่างวันที่ 1 พฤศจิกายน 2567 ถึง มีนาคม 2568 ใช้สถิติพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน และสถิติ Paired t-test

ผลการวิจัยพบว่า ส่วนใหญ่ เป็นเพศหญิง อายุระหว่าง 41-60 ปี มากที่สุด จบการศึกษาระดับประถมศึกษา และประกอบอาชีพเกษตรกร พฤติกรรมการจัดสุขาภิบาลที่อยู่อาศัย ด้านสุขลักษณะโดยทั่วไป พฤติกรรมสุขอนามัยในครัวเรือนการมีส่วนร่วมการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อมสุขอนามัยในครัวเรือนดีขึ้นภายหลังจากเข้าร่วมโปรแกรม พฤติกรรมการจัดการสุขาภิบาลที่อยู่อาศัยด้านสุขลักษณะโดยทั่วไป พฤติกรรมสุขอนามัยในครัวเรือนการมีส่วนร่วมการส่งเสริมสุขภาพ และอนามัยสิ่งแวดล้อมสุขอนามัยในครัวเรือนมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ซึ่งการสร้างวิสัยทัศน์และจิตสำนึก การจัดการเชิงภาคี การจัดการทำแผนปฏิบัติการในการจัดการสุขาภิบาลที่อยู่อาศัย สิ่งแวดล้อม และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของชุมชน และครัวเรือนและการติดตามและประเมินผล ส่งผลต่อพฤติกรรมการจัดการสุขาภิบาลที่อยู่อาศัยให้ดีขึ้น ดังนั้นจึงควรมีการกำหนดนโยบายภาครัฐให้มีการบูรณาการกับเครือข่ายภาคเอกชน มีการสื่อสาร สร้างความรับรู้ และจิตสำนึกที่ดีร่วมกัน รวมถึง ควรมีการนำโปรแกรมการจัดการสุขาภิบาลที่อยู่อาศัยแบบมีส่วนร่วมไปใช้ในการแก้ปัญหาด้านปัจจัยเอื้อและปัจจัยเสี่ยงต่อการป้องกันโรคติดต่อและเหตุรำคาญต่างๆ และจัดทำข้อบัญญัติท้องถิ่นในการผลักดันกิจกรรมส่วนขาดที่ต้องปรับปรุงพัฒนาต่อไป