แนวทางการของบประมาณระบบบำบัดน้ำเสียที่เหมาะสม กรณีศึกษา เขตสุขภาพที่ 8 จังหวัดอุดรธานี
คำสำคัญ:
การพัฒนารูปแบบ, การของบประมาณ, ระบบบำบัดน้ำเสียบทคัดย่อ
บทคัดย่อ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research - PAR) นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาแนวทางการของบประมาณระบบบำบัดน้ำเสียที่เหมาะสม และประเมินความพึงพอใจต่อแนวทางที่พัฒนาขึ้น โดยศึกษาในเขตสุขภาพที่ 8 จังหวัดอุดรธานี การวิจัยใช้กระบวนการแบบ PAR ซึ่งประกอบด้วย 4 ขั้นตอนหลัก ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 การวางแผน (Planning) โดยการวิเคราะห์ปัญหาการจัดสรรงบประมาณระบบบำบัดน้ำเสียที่ผ่านมา และการประชุมร่วมกับเครือข่ายผู้เกี่ยวข้องเพื่อหาแนวทางแก้ไข ขั้นตอนที่ 2 การปฏิบัติ (Acting) โดยการพัฒนาแนวทางการของบประมาณระบบบำบัดน้ำเสียใหม่ที่บูรณาการแนวทางจากกองบริหารการสาธารณสุข กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ และสำนักงานเขตสุขภาพที่ 8 ขั้นตอนที่ 3 การสังเกตการณ์ (Observing) โดยการทดสอบแนวทางที่พัฒนาขึ้นและเก็บข้อมูลความพึงพอใจ และ ขั้นตอนที่ 4 การสะท้อนผล (Reflecting) เพื่อสรุปผลการประเมินและปรับปรุงแนวทาง
ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการของบประมาณที่พัฒนาขึ้นสามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างแท้จริง โดยประกอบด้วย 2 ส่วนหลัก คือ ส่วนที่ 1 การเตรียมความพร้อมในการขอรับสนับสนุนแบบแปลนระบบบำบัดน้ำเสีย (มี 4 ขั้นตอน) และส่วนที่ 2 การเตรียมความพร้อมในการของบประมาณระบบบำบัดน้ำเสีย (มี 3 ขั้นตอน) การประเมินความพึงพอใจโดยรวมอยู่ในระดับมาก (ส่วนที่ 1: x̅ = 4.0268, S.D. = 0.7161 และ ส่วนที่ 2: x̅ = 4.4196 , S.D. = 0.6927) ซึ่งชี้ให้เห็นว่าแนวทางที่พัฒนาขึ้นจากการมีส่วนร่วมนี้ตอบสนองความต้องการและช่วยแก้ปัญหาที่แท้จริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมมลพิษ. (2558). คู่มือการจัดการน้ำเสียจากอาคารประเภทโรงพยาบาล. สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 10 (ขอนแก่น). [อินเทอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://epo10.pcd.go.th/th/information/more/1608
กรมควบคุมมลพิษ. (2560). คู่มือระบบบำบัดน้ำเสียชุมชน. [อินเทอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://www.pcd.go.th/publication/4241/
กรมควบคุมมลพิษ. (2548). ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่องกําหนดมาตรฐานควบคุมการระบายน้ำทิ้งจากอาคารบางประเภทและบางขนาด พ.ศ.2548, ประกาศในราชกิจจานุเบกษา ฉบับประกาศทั่วไป เล่มที่ 122 ตอนที่ 125 ง ลงวันที่ 29 ธันวาคม 2548 [อินเทอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 2 มิถุนายน2567, สืบค้นจาก https://www.pcd.go.th/laws/4403/
กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2562). แนวทางการของบประมาณระบบบำบัดน้ำเสีย โดยใช้แบบมาตรฐานของสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. นนทบุรี: บอร์น ทู บี พับลิชชิ่ง.
กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2564). คู่มือการควบคุมและบำรุงรักษาระบบบำบัดน้ำเสียของโรงพยาบาล. [อินเทอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 10 มกราคม 2567, สืบค้นจาก https://phdb.moph.go.th/main/upload/web_news_files/
กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2566). แผนปฏิบัติการด้านการพัฒนาและแก้ไขปัญหาระบบบำบัดน้ำเสียในหน่วยงานสังกัดกระทรวงสาธารณสุข 5 ปี (พ.ศ. 2566-2570). [อินเตอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 2 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://phdb.moph.go.th/main/index/detail/31393
กิตติญาภัทร พวงประดิษฐ์, เนตรธิดา อินทรักษ์ และศลิษา ราไชย. (2567). การบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมวารสารการบริหาร การจัดการและการพัฒนาที่ยั่งยืน ปีที่ 2 ฉบับที่ 4. [อินเตอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 2 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://so15.tci-thaijo.org/index.php/jamsd/article/download/544/851/9357
จารุณี กุหลาบอ่ำ. (2567). การบริหารแบบมีส่วนร่วมที่ส่งผลต่อการเป็นองค์กรดิจิทัลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรปราการ เขต 2. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. [อินเตอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 3 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://ir.stou.ac.th/bitstream/123456789/13194/1/2642300194.pdf
ชุตินาถ ทัศจันทร์ และวิระวรรณ เมืองประทับ. (2567). การพัฒนาระบบบำบัดน้ำเสียในโรงพยาบาลสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. กองบริหารการสาธารณสุข, กระทรวงสาธารณสุข. [อินเตอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 3 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://phdb.moph.go.th/main/upload/web_news_files/7bfm5hghfckcowocs8.pdf
นิเวศน์ วงศ์สุวรรณ และอินถา ศิริวรรณ. (2560). การบริหารแบบมีส่วนร่วม. วารสารมหาจุฬาวิชาการปีที่ 4 ฉบับที่ 1. [อินเทอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2567, สืบค้นจาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JMA/article/download/141804/105047/
พัชรีพร โสภณพานิช. (2563). ผลกระทบของการบริหารแบบมีส่วนร่วมที่มีต่อความผูกพันในองค์กรของพนักงานบริษัทเอกชนในกรุงเทพมหานคร. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์)
พัฒนา พรหมณี, ศรีสุรางค์ เอี่ยมสะอาด และปณิธาน กระสังข์. (2560). แนวคิดการสร้างและพัฒนารูปแบบเพื่อใช้ในการดำเนินงานด้านการสาธารณสุขสำหรับนักสาธารณสุข. มหาวิทยาลัยกรุงเทพ. [อินเทอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2567, สืบค้นจาก https://apheit.bu.ac.th/jounal/science-july-2560/13_04_guidline_proof2_formatted.pdf
วรรณี ตั้งนิมิตมงคล และคณะ. (2564). แนวโน้มการบริหารการเงินของโรงพยาบาลในสังกัดสำนักงาน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 15(4), 477-489.
วีระวัฒน์ ศิริรัตน์ไพบูลย์. (2567). สถานการณ์ระบบบำบัดน้ำเสียในโรงพยาบาล เขตสุขภาพที่ 8. สำนักงานเขตสุขภาพที่ 8, กระทรวงสาธารณสุข
ศิริพร สีดาวงษ์. (2565). ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการบริหารงานงบประมาณของสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดน่าน (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยพะเยา. สืบค้นเมื่อ 1 กันยายน 2568, สืบค้นจาก https://updc.up.ac.th/bitstreams/97344221-1fd7-446f-8b21-3d81a0d0cb70/download
สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน). (2563). มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบับที่ 4. [อินเทอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://hpc.go.th/standard/data/ha2018/cat2_3.pdf
สมชาย รัตนเลขา. (2562). การบริหารแบบมีส่วนร่วมกับการพัฒนาองค์กร. วารสารบริหารธุรกิจ, 15(2), 45-60.
สุธิดา วงษ์คำ. (2561). ความสัมพันธ์ระหว่างการวางแผนโครงการกับการของบประมาณของโครงการ พัฒนาในหน่วยงานภาครัฐ. วารสารวิชาการการจัดการและนวัตกรรม, 8(1), 121-135.
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2566). ระเบียบกระทรวงสาธารณสุข ว่าด้วยการจัดตั้ง เขตสุขภาพเพื่อการปฏิรูปการขับเคลื่อนระบบสุขภาพ พ.ศ. 2566. [อินเทอร์เน็ต]. สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://dmsic.moph.go.th/index/detail/9221
สำนักงานเขตสุขภาพที่ 8. (2564). สรุปรายงานงบลงทุน 2562-2564 กลุ่มงานยุทธศาสตร์และสารสนเทศ. อุดรธานี.
สำนักงานเขตสุขภาพที่ 8. (2566). ขั้นตอนการจัดทำแผนคำของบประมาณรายจ่ายประจำปี (พ.ร.บ.) งบลงทุน เขตสุขภาพที่ 8 กลุ่มงานยุทธศาสตร์และสารสนเทศ. อุดรธานี.
อรุณรักษ์ อุนนะนันทน์. (2560). พฤติกรรมองค์กร. สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.Anderson, D. M., (2020). Budgeting for Environmental Health Services in Healthcare. สืบค้นเมื่อ 22 กันยายน 2568, สืบค้นจาก https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7143484/?utm_source=chatgpt.com
Chambers, R. (1994). Participatory Rural Appraisal (PRA): Challenges, Benefits and Disadvantages. World Development, 22(9), 1437-1454. สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2568, สืบค้นจาก https://sergiorosendo.pbworks.com/f/Chambers+on+the+challenges
+and+potential+of+PRA.pdf
Cotton, J. L., Vollrath, D. A., Froggatt, K. L., Lengnick-Hall, M. L., & Jennings, K. R. (1988). Employee participation: Diverse forms and different outcomes. Academy of Management Review, 13(1), 8-22.
Griffin, R. W. (2020). Organizational management: Key concepts and theories. สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://www.management.org/papers/organizational-management.html
Lewin, K. (1946). Action research and minority problems. Journal of Social Issues, 2(4), 34–46. สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1946.tb02295.x
Liu, A., Zhao, Y., Cai, Y., Kang, P., Huang, Y., Li, M., & Yang, A. (2023). Towards effective, sustainable solution for hospital wastewater treatment to cope with the post-pandemic era. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(4), 2854. สืบค้นเมื่อ 22 กันยายน 2568, สืบค้นจาก https://www.mdpi.com/1660-4601/20/4/2854
Reason, P., & Bradbury, H. (Eds.). (2001). Handbook of action research: Participative inquiry and practice. Sage Publications.
Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2018). Organizational behavior. Pearson.
Ruengruehan, K., Sirikoon, C., Suttibak, S., Sanphoti, N., & Junggoth, R. (2020). Survey of Wastewater Treatment and Effluent Quality in Rural Hospitals in Sakon Nakhon Province, Thailand. International Journal of Advanced Research in Engineering and
Technology, 11(8), 475-481. สืบค้นเมื่อ 22 กันยายน 2568, สืบค้นจาก https://iaeme.com/MasterAdmin/Journal_uploads/IJARET/VOLUME_11_ISSUE_8/IJARET_11_08_046.pdf?utm_source=chatgpt.com
Spreitzer, G. M. (1996). Social structural characteristics of psychological empowerment. Academy of Management Journal, 39(2), 483–504. สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2567, สืบค้นจาก https://doi.org/10.2307/256795
The World Bank. (2015). Project Appraisal Document on a Proposed Grant to the Republic of Ghana for the Greater Accra Metropolitan Area Sanitation and Water Project. Report
No. PAD1195. Washington, D.C.: World Bank Group. สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2568, สืบค้นจาก https://documents1.worldbank.org/curated/en/651871596291589495/pdf/Ghana-Greater-Accra-Metropolitan-Area-GAMA-Sanitation-and-Water-Project.pdf
U.S. Environmental Protection Agency (EPA). (2009). Community-Based Participatory Research for Environmental Justice. EPA/600/R-09/101. Washington, D.C. สืบค้นเมื่อ 17 กันยายน 2568, สืบค้นจาก https://downloads.regulations.gov/EPA-HQ-OEM-2015-0725-1969/attachment_5.pdf
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม ศูนย์อนามัยที 8 อุดรธานี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
