ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิดอุบัติการณ์คลื่นไส้อาเจียนในผู้ป่วยภายหลังได้รับการฉีดยาชาผสมมอร์ฟีนเข้าช่องน้ำไขสันหลังและยาป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียน ในโรงพยาบาลบ้านโป่ง

บทคัดย่อ

        การวิจัยเชิงพรรณนานี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาอุบัติการณ์การเกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียนและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนในผู้ป่วย ภายหลังได้รับการฉีดยาชาผสมมอร์ฟีน เข้าช่องน้ำไขสันหลัง และยาป้องกันอาการคลื่นไส้ อาเจียน ในโรงพยาบาลบ้านโป่ง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยที่ได้รับการฉีดยาชาผสมมอร์ฟีนเข้าช่องน้ำไขสันหลัง และยาป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียน จำนวน 209 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ ใบบันทึกการให้ยาระงับความรู้สึก และแบบประเมินภาวะแทรกซ้อนทางวิสัญญี ซึ่งผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาจากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 ท่าน ได้ค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) ระหว่าง .60 -1.00 วิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้สถิติพรรณนา และสถิติวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก

        ผลการศึกษาพบว่าอุบัติการณ์คลื่นไส้อาเจียนหลังผ่าตัด คิดเป็นร้อยละ 38.27 โดยเกิดในห้องผ่าตัด คิดเป็นร้อยละ 12.44 ในห้องพักฟื้น คิดเป็นร้อยละ 12.92 เกิดภายหลังได้รับการระงับความรู้สึก 1 วัน คิดเป็นร้อยละ 20.10 โดยปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการคลื่นไส้อาเจียนหลังผ่าตัด ได้แก่ กลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับสารน้ำในห้องพักฟื้นมากจะมีความเสี่ยงสูงกว่ากลุ่มผู้ที่ได้รับสารน้ำน้อย เป็น 1.49 เท่า ASA Class ที่เพิ่มขึ้นทุก 1 Class มีความเสี่ยงสูงเป็น 2.17 เท่า กลุ่มอายุที่มากกว่า 50 ปี         มีความเสี่ยงสูงกว่ากลุ่มที่อายุน้อยกว่า 50 ปีเป็น 2.87 เท่า ผู้ที่เคยผ่าตัดและมีประวัติคลื่นไส้อาเจียนหลังผ่าตัด มีความเสี่ยงสูงกว่าผู้ที่เคยผ่าตัดแต่ไม่มีประวัติคลื่นไส้อาเจียนเป็น 7.09 เท่า ข้อมูลที่ได้จากการศึกษานี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการประเมินความเสี่ยงการเกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนหลังผ่าตัด ให้กับผู้ป่วยก่อนได้รับการระงับความรู้สึกทุกราย