การประเมินผลภารกิจด้านการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพภายหลังการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดในเขตสุขภาพที่ 12

ผู้แต่ง

  • ดารารัตน์ สำเภาสงฆ์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 12 จังหวัดสงขลา
  • ฝนทิพย์ พริกชู สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 12 จังหวัดสงขลา
  • ธนิษฐา ดิษสุวรรณ์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 12 จังหวัดสงขลา

คำสำคัญ:

ประเมินผลภารกิจด้านการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพ, โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล, การถ่ายโอน รพ.สต. ไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด

บทคัดย่อ

วิจัยประเมินผลตามรูปแบบ CIPP Model ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลภารกิจด้านการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ภายหลังการถ่ายโอนไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด เขตสุขภาพที่ 12 จำนวน 28 แห่งใน จ.พัทลุง ปัตตานี สงขลา และสตูล เลือกกลุ่มตัวอย่างในสังกัด อบจ. แบบเจาะจง (69 คน) และประชาชนในเขต รพ.สต.ถ่ายโอนแบบบังเอิญ (403 คน) เก็บข้อมูลโดยแบบสัมภาษณ์ แบบประเมินความพึงพอใจ และแบบประเมินผลผลิตโดยผ่านผู้เชี่ยวชาญ (0.9) วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ ด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา และตรวจสอบสามเส้า เชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษา 1. บริบท พบมีนโยบาย ระบบงาน การสื่อสารชัดเจน มีความแตกต่างด้านบริหารจัดการตามขนาด รพ.สต. และความสัมพันธ์กับเครือข่าย 2. ปัจจัยนำเข้า พบภาวะผู้นำ จัดการแบบยืดหยุ่นตามบริบท เพิ่มจำนวนบุคลากร (ก่อน median 6 (3,18) หลัง median 9 (6,29)) และงบประมาณจากเงินอุดหนุน การเข้าถึงยา/เวชภัณฑ์ และการให้บริการจาก CUP และอบจ. เข้าถึงได้เฉพาะ HDC 3. กระบวนการ พบด้านป้องกัน เฝ้าระวัง ควบคุมโรคและตอบโต้ภาวะฉุกเฉินดำเนินการตามแนวทางมาตรฐาน 4. ด้านผลผลิต (28 แห่ง) พบว่า 1) การป้องกันโรค ความครอบคลุมวัคซีน DTP3 (เกณฑ์ ≥90) และ MMR2 (เกณฑ์ ≥95) ไม่ผ่านเกณฑ์ (ร้อยละ 50, 54) และมีผลงานลดลง (ร้อยละ 50, 54) 2) การเฝ้าระวังโรค การคัดกรองและตรวจติดตามโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง ไม่ผ่านเกณฑ์ (ร้อยละ 32, 50) และมีผลงานลดลง (ร้อยละ 64, 71) 3) การควบคุมโรค/ตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน ควบคุมการระบาดระลอก 2 ของโรคไข้เลือดออกได้สำเร็จ ร้อยละ 50 ผลความพึงพอใจ พบกลุ่มประชาชนระดับมากที่สุด ( equation 4.75 ±0.52) และกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียระดับมาก ( equation 3.85 ±0.71) ข้อเสนอแนะ ควรพัฒนาศักยภาพบุคลากร อบจ. ด้านการเข้าถึงข้อมูล การเพิ่มการบันทึกข้อมูลด้านการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพตามหลักระบาดวิทยาเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการเฝ้าระวังและควบคุมโรคต่อไป

References

วัฒนา แก้วแย้ม, วัชรา แสงธิมา, พระครูใบฎีกาวสันต์ หนองทราย, ศรชัย ท้าวมิตร. การกระจายอำนาจด้วยการถ่ายโอน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) สู่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.). วารสารวิชาการรัตนบุศย์ 2566;5:694-707.

ประสิทธิ์ บุญเกิด. ข้อมูลถ่ายโอน รพ.สต. ไปสู่ อบจ. (รุ่นที่ 1 ปีงบประมาณ2566) [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 12 ต.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://lookerstudio.google.com/u/0/reporting/4552d076-ab49-469f-9e05-e1505be8f3c8/page/p_2pwuh693xc

ชูชัย ศุภวงศ์, สมศักดิ์ ชุณหรัศมิ์, ลัดดา ดำริการเลิศ, สุพัตรา ศรีวณิชากร, เกษม เวชสุทรานนท์, ศุภกิจ ศิริลักษณ์. คู่มือการให้บริการของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล. กรุงเทพมหานคร: ที คิว พี; 2552.

ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร กระทรวงสาธารณสุข. ข้อมูลเพื่อตอบสนอง Service Plan สาขาโรคไม่ติดต่อ (NCD DM,HT,CVD) [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 10 ม.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/page.php?cat_id=b2b59e64c4e6c92d4b1ec16a599d882b

อานนท์ กุลธรรมานุสรณ์, นิธิวัชร์ แสงเรือง, เยาวลักษณ์ แหวนวงษ์, หทัยรัตน์ โกษียาภรณ์, วรณัน วิทยาพิภพสกุล, จรวยพร ศรีศศลักษณ์ และคณะ. การประเมินการถ่ายโอนหน่วยบริการปฐมภูมิไปยังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: สังเคราะห์บทเรียนจากพื้นที่ 51 แห่งและทางเลือกในเชิงนโยบาย [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 9 ก.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/4866?locale-attribute=th

ปนิตา ธีรสฤษกุล, บัญชา พร้อมดิษฐ์, จันทิมา นวะมะวัฒน์. การประเมินผลการถ่ายโอนภารกิจด้านสาธารณสุขไปสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตสุขภาพที่ 3. วารสารศูนย์การศึกษาแพทยศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า 2561;35:203–213.

นภัสภรณ์ เชิงสะอาด, สิทธิพรร์ สุนทร, เสาวลักษณ์ นิกรพิทยา. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ในจังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารการเมืองการปกครอง 2565;12:112–26.

จิรุตม์ ศรีรัตนบัลล์, นภชา สิงห์วีรธรรม, มโน มณีฉาย, ดาวรุ่ง คาวงศ์, นิตย์ธิดา ภัทรธีรกุล, สุพัสตรา เสนสายและคณะ. การประเมินผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนภายหลังการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัดในปีงบประมาณ พ.ศ.2566 : ระยะที่ 1 การประเมินสัญญาณเตือนของผลกระทบต่อสถานะสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นจากการศึกษาข้อมูลย้อนหลังและการจัดทำกรณีศึกษา. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคม คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2566.

ธัชเฉลิม สุทธิพงษ์ประชา, วิทยา โชคเศรษฐกิจ, ภัควัฒน์ ภูริพงศ์ธนวัต, อุกฤษณ์ กฤตยโสภณ, ณฐนภ ศรัทธาธรรม, เยาววัลยา อ่อนโพธิ์ทอง. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ : โครงการสังเคราะห์ข้อเสนอและออกแบบเชิงนโยบายการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้องค์การบริหารส่วนจังหวัด. กรุงเทพมหานคร: วิทยาลัยสหวิทยาการ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2564.

Stufflebeam D. CIPP EVALUATION MODEL CHECKLIST A tool for applying the CIPP Model to assess long-term enterprises [Internet]. 2007 [cited 2023 Sep 10]. เข้าถึงได้จาก: https://wmich.edu/sites/default/files/attachments/u350/2014/cippchecklist_mar07.pdf

World Health Organization (WHO). Everybody's business -- strengthening health systems to improve health outcomes [Internet]. 2007 [cited 2023 Sep 10]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/everybody-s-business----strengthening-health-systems-to-improve-health-outcomes

กองโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค. มาตรฐานการดำเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ปีงบประมาณ 2566. [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 17 มี.ค.2567]. เข้าถึงได้จาก: https://dmsic.moph.go.th/index/detail/9137

กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. แนวทางการดำเนินงาน NCD ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต). [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 17 เม.ย.2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.ddc.moph.go.th/dncd/journal_detail.php?publish=15535

นิภาพรรณ สฤษดิ์อภิรักษ์, อำนวย ทิพศรีราช, สุภาวิณี เรือนคง, ปฐวี มาวิริยะ. แนวทางการดำเนินงานเฝ้าระวังเหตุการณ์ของ SRRT เครือข่ายระดับตำบล. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2555.

สำนักตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข กองตรวจราชการ. แผนการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565. นนทบุรี: กองตรวจราชการ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2564.

สำนักตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข กองตรวจราชการ. แผนการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566. นนทบุรี: กองตรวจราชการ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2565.

กองโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค. แนวทางการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคติดต่อนำโดยยุงลาย สำหรับเจ้าหน้าที่สาธารณสุข พ.ศ. 2564. กรุงเทพมหานคร: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2564.

กฤษฎา เจริญรุ่งเรืองชัย ชนิดา เอกอัครรุ่งโรจน์ ชญาพัช ราชาตัน เฌอริลิณญ์ ประทุมสุวรรณ์ ธนายุต เศรณีโสภณ ณชวิศ กิตติบวรดิฐ และคณะ. ความคิดเห็นของผู้ให้บริการและผู้รับบริการที่มีต่อการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข 2567;1: 22-48

กรรณิกา เรืองเดช, ไพบูลย์ ชาวสวนศรีเจริญ, สุชาติ สังแก้ว. ความพึงพอใจในการปฏิบัติงานของพยาบาลจากโครงการผลิตพยาบาลวิชาชีพเพิ่มเพื่อแก้ไขปัญหาในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2557;1:12-27

Downloads

เผยแพร่แล้ว

18-02-2025

How to Cite

1.
สำเภาสงฆ์ ด, พริกชู ฝ, ดิษสุวรรณ์ ธ. การประเมินผลภารกิจด้านการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพภายหลังการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดในเขตสุขภาพที่ 12. jodpc12sk [อินเทอร์เน็ต]. 18 กุมภาพันธ์ 2025 [อ้างถึง 12 มีนาคม 2025];2(2):9-19. available at: https://he04.tci-thaijo.org/index.php/jodpc12sk/article/view/1807