การศึกษารูปแบบการให้บริการคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทย ในหน่วยบริการ ของกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข Study of Thai Traditional Medical Cannabis Clinic Service Model in Department of Thai Traditional and Alternative Medicine Service, Ministry of Public Health

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นแบบผสานวิธี มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษารูปแบบการให้บริการคลินิกกัญชา
ทางการแพทย์แผนไทย ในหน่วยบริการของกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข ซึ่งเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่มเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลแบบสามเส้าและวิเคราะห์เนื้อหา ที่ได้จากกลุ่มศึกษาจำนวน 12 คน ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการให้บริการคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทยที่มีประสิทธิภาพ จะต้องมีองค์ประกอบหลัก 4 ด้าน ได้แก่ ด้านกระบวนการ/ขั้นตอนการให้บริการ, ด้านเจ้าหน้าที่และบุคลากร, ด้านสิ่งอำนวยความสะดวก และด้านความเชื่อมั่นในการให้บริการ 2) เพื่อศึกษาระดับความพึงพอใจและระดับคุณภาพชีวิตของผู้รับบริการฯ ซึ่งเป็นการวิจัยเชิงปริมาณ โดยใช้แบบสอบถามความพึงพอใจและแบบประเมินคุณภาพชีวิตเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้รับบริการจำนวน 300 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรม SPSS ประกอบด้วย ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าคะแนนเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การแปลผลตามเกณฑ์มาตรฐาน และสถิติ T-test และ One -way ANOVA ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการให้บริการ
ทั้ง 4 องค์ประกอบมีผลต่อความพึงพอใจของผู้รับบริการอยู่ในระดับมากที่สุด และคะแนนคุณภาพชีวิต
ของผู้รับบริการฯ ทั้ง 4 องค์ประกอบ ได้แก่ องค์ประกอบด้านร่างกาย ด้านจิตใจ ด้านความสัมพันธ์ทางสังคม และด้านสิ่งแวดล้อม อยู่ในระดับปานกลาง และเมื่อเปรียบเทียบผู้รับบริการก่อนและหลังเข้ารับบริการฯ พบว่า ผู้รับบริการมีคุณภาพชีวิตโดยรวม ด้านร่างกาย ด้านจิตใจ และด้านสิ่งแวดล้อม แตกต่างกัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 โดยผู้รับบริการหลังเข้ารับบริการฯ มีคุณภาพชีวิตโดยรวม ด้านร่างกาย ด้านจิตใจ และด้านสิ่งแวดล้อม สูงกว่าก่อนเข้ารับบริการฯ

This research is a combined method. Objectives 1) to study the service model of Thai traditional medical cannabis clinic in the service unit of the Department of Thai Traditional and Alternative Medicine Ministry of Health. This is a qualitative research through interviews and focus group discussions to collect triangular data and analyze content obtained from a study group of 12 people. The results showed that an effective Thai traditional medical cannabis clinic service model must be four main components: service processes/procedures, staff and personnel, facilities and confidence in service. 2) To study the level of satisfaction and quality of life of service recipients. This is a quantitative research satisfaction questionnaire and quality of life assessment questionnaire were used to collect data from 300 service recipients. The data were analyzed by SPSS program consisting of frequency, percentage, mean, standard deviation and statistics of T-test and One-way ANOVA. The results showed that four components of service model had the greatest effect on the satisfaction of the service recipients. And quality of life scores of service recipients in all 4 components, physical, mental, social relationship and environmental moderate. When comparing service recipients before and after receiving the service, it was found that the overall quality of life, physical, mental and environmental aspects were significantly different at the .05 level. Have overall quality of life, physically, mentally and environmentally higher than before receiving the service.