การพัฒนาระบบการจัดการมูลฝอยที่เกิดจากคลินิกทันตกรรมโดยอาศัยการมีส่วนร่วม วิทยาลัยการสาธารณสุขแห่งหนึ่ง สถาบันพระบรมราชชนก The Development of Dental Clinic Waste Management System through a Participatory Process College of Public Health, Praboromarajchanok Institute

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงปฏิบัติการ เพื่อศึกษากระบวนการพัฒนาระบบการจัดการมูลฝอย
ที่เกิดจากคลินิกทันตกรรมโดยอาศัยการมีส่วนร่วมของ วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี การศึกษาออกเป็น 4 ขั้นตอน ตามกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการของปฏิบัติการของ Kemmis และ Mc Taggart
ได้แก่ การวางแผน การปฏิบัติ การสังเกต และการสะท้อนผล คัดเลือกกลุ่มเป้าหมายแบบเฉพาะเจาะจง
โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ 1) ผู้มีส่วนร่วมในการพัฒนาระบบ จำนวน 23 คน 2) ผู้มีส่วนร่วมในการประเมินผล จำนวน 129 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ความถี่, ร้อยละ, ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า 1) ด้านการดำเนินการ วางแผนโดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วม ค้นหาปัญหา ได้มาซึ่งแผนกิจกรรมโครงการ และดำเนินการตามแผนที่วางไว้ 2) ผลการดำเนินโครงการ (1) การคัดแยกมูลฝอยส่วนใหญ่แยกมูลฝอยได้ถูกต้อง ร้อยละ 72.50 (2) หลังการอบรมให้ความรู้ผู้เข้าอบรมส่วนใหญ่มีความรู้ในระดับมากร้อยละ 88.54 (3) การมีส่วนร่วมในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ร้อยละ 52.17 (4) กลุ่มเป้าหมายมีพฤติกรรม
การจัดการมูลฝอยระดับมาก ร้อยละ 68.99 (5) ผู้พัฒนาระบบส่วนใหญ่พึงพอใจต่อโครงการในระดับมาก
ร้อยละ 78.26 (6) ปัจจัยแห่งความสำเร็จ โดยสรุปเกิดจากการใช้กระบวนการวางแผนอย่างมีส่วนร่วม โดยผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในทุกระดับ ทำให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องมีความรู้สึกในการเป็นเจ้าของปัญหา และสร้างแนวทางร่วมกันนั้น
มีการติดตาม กระตุ้นผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ให้เข้าใจและร่วมกันดำเนินงานให้บรรลุเป้าหมาย ร่วมกันผลักดันให้เกิดแนวทางที่ยังยืนในการจัดการปัญหาที่เกิดขึ้นในคลินิกทันตกรรม

The research was action research aimed to develop a waste management system from dental clinics by using the participation of Siridhorn College of Public Health in Ubon Ratchathani. The study consisted of 4 phases based on Kemmis's and Mc Taggart's action research of process, planning, action, observation, and reflection. There were two target groups of: 1) 23 participants
in the system development, and 2) 129 participants in the evaluation. Data were analyzed by using descriptive statistics such as frequency, percentage, mean, standard deviation. The results revealed that 1) operational aspect: the planning through a participatory process towards the finding problems can contribute to an actual activity plan, and the success, 2) system results of (1) solid waste separation, most of the participants could separate the solid waste correctly, accounted for 72.50%, (2) knowledge, most of the participants gained more knowledge at a high level after the training, accounted for 88.54%, (3) overall participation, most of the participants participated in the activity
at a high level, accounted for 52.17%, (4) solid waste management behavior, most of the target group performed solid waste management behavior at a high level, accounted for 68.99%,
(5) satisfaction, most of the system developers were satisfied with the project at a high level, accounted for 78.26%. In addition, (6) the success factors resulted from the participatory process associated with all levels of the participants who were parts of the problem and willing to initiate
a common guideline such as the follow-up plan, working encouragement to achieve the goals and to push forward a sustainable approach to managing problems in dental clinics.