การศึกษาตำรานวดจุดวัดราชสิทธาราม เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร A study of Ratchasittharam Temple’s Trigger Point Scripture in Bangkok Yai District, Bangkok

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีเป็นการศึกษาเชิงพรรณนา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบลักษณะ
องค์ความรู้ ในตำรานวดจุดของวัดราชสิทธารามและคัมภีร์แผนนวดเล่ม 1 ในตำราเวชศาสตร์ฉบับหลวง รัชกาลที่ 5
โดยเก็บรวบรวมข้อมูล จากตำราและการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเอกสาร พบว่า ตำรานวดจุดวัดราชสิทธาราม
เป็นสมุดไทยขาว เขียนบันทึกโดยหมอชาวบ้านด้วยอักษรไทยโบราณที่เข้าใจง่าย มีองค์ความรู้ที่เป็นจุดนวด 283 จุด 
ส่วนคัมภีร์แผนนวด เล่ม 1 ในตำราเวชศาสตร์ฉบับหลวง รัชกาลที่ 5 เป็นสมุดไทยดำ มีการรวบรวมตำราการนวดไว้หลายตำรา บันทึกโดยอาลักษณ์ในราชสำนักใช้ภาษาที่สุภาพ มีองค์ความรู้ที่เป็นจุดนวด 364 จุด
เมื่อเปรียบเทียบกัน พบว่า ทั้ง 2 คัมภีร์ มีองค์ความรู้เกี่ยวกับการนวด เส้นประธานสิบเส้นประธานสิบ
และมีโรคที่รักษาด้วยการนวด ได้แก่ ไมเกรน ปวดศีรษะ ปวดหลัง ทั้งนี้มีจุดกำเนิดและจุดสิ้นสุดของเส้นประธานสิบเหมือนกัน แต่การเขียนชื่อเส้นมีทั้งเขียนเหมือนและต่างกัน โดยรวมมีเนื้อหาที่เหมือนกัน คิดเป็น
ร้อยละ 77.46 และมีเนื้อหาที่ต่างกัน คิดเป็นร้อยละ 22.54 สรุปได้ว่า องค์ความรู้ด้านการนวดในตำรานวด
จุดวัดราชสิทธาราม และคัมภีร์แผนนวด เล่ม 1 ในตำราเวชศาสตร์ฉบับหลวง รัชการที่ 5 มีจุดและแนวเส้น
ในการนวดเพื่อรักษาโรคหรืออาการต่างๆ ด้วยปัจจุบันการนวดไทยเป็นที่นิยมแพร่หลายในประเทศไทยและทั่วโลกจนได้ขึ้นเป็นมรดกโลกนั้น การศึกษาการนวดจากตำราหรือคัมภีร์นวดฉบับใบลานจึงควรส่งเสริมให้มีการศึกษาวิจัยและเผยแพร่ให้คงอยู่กับคนรุ่นหลังสืบไป

The research was a descriptive documentary research aimed to study and compare holistic massage ideas of the Ratchasittharam Temple’s trigger points scripture and the massage book, volume 1, of Royal Textbook of Medicine since the reign of King Rama V of Thailand. The data was collected from the scriptures and historical documentaries. It was found that the Ratchasittharam Temple’s trigger points scripture was a Thai white textbook and recorded 283 trigger points. However, the massage book, volume 1, in the Royal Textbook of Medicine since the reign of King Rama V was a Thai black textbook where gathered various massage subjects, was recorded a court-type language and composed of 364 trigger points. Besides, in comparison, both scriptures were consisted of massage matters such as ten major lines (Sen Prathan Sib), massage for diseases of migraine, headache and backache. The starting and ending trigger points noted of both scriptures were the same, but some of their lines were different named. Both scriptures was accounted for 77.46%, and primarily difference was 22.54%. In conclusion, massage ideas in the Ratchasittharam Temple’s trigger points scripture and the massage book, volume 1, in the Royal Textbook of Medicine since the reign of King Rama V were similar of the trigger points and massage lines for disease treatment. Furthermore, the research suggests that Thai massage
has been used in Thailand and worldwide. It has been recorded as one of the world heritages. Thus, the study of Thai massage from historical documentaries and palm leaves scriptures should be promoted and extended to next generation.