การศึกษาความรู้และพฤติกรรมการบริโภคอาหารดิบของประชาชนใน ตำบลบางจะเกร็ง จังหวัดสมุทรสงคราม

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรู้และพฤติกรรมการบริโภคอาหารดิบของประชาชนในตำบลบางจะเกร็ง อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา (descriptive research) แบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างคือประชาชนอายุ 18 ปีขึ้นไป โดยสุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นเป็นสัดส่วน โดยจำนวนกลุ่มตัวอย่าง 350 คน ที่อาศัยอยู่ในตำบลบางจะเกร็ง เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถามเกี่ยวกับข้อมูลทั่วไป ความรู้ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารดิบ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ การทดสอบความแตกต่าง (t-test และ ANOVA) ผลการศึกษาพบว่า ประชาชนส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับการบริโภคอาหารดิบอยู่ในระดับต่ำโดยมีค่าคะแนนความรู้เฉลี่ย 8.44 ± 1.25 จากคะแนนเต็ม 15 คะแนน โดยข้อคำถามความรู้ที่ผู้ตอบแบบสอบถามผิดมากที่สุด ร้อยละ 77.71 คือ ข้อคำถาม การติดพยาธิตัวตืดและสามารถรักษาให้หายได้ รองลงมา คือ ข้อคำถามพยาธิใบไม้ในตับเกิดจากการบริโภคปลาซิว และปลาตะเพียนดิบ ตอบผิดร้อยละ 67.71 ผู้ตอบแบบสอบถามโดยส่วนใหญ่ยังขาดความเข้าใจในเรื่องของการบริโภคปลาน้ำจืดดิบ ซึ่งจะทำให้เสี่ยงต่อการติดพยาธิใบไม้ในตับ เมื่อศึกษาระดับพฤติกรรมการบริโภคอาหารดิบ พบว่าประชาชนร้อยละ 59.14 เคยบริโภคอาหารดิบ และเหตุผลที่ยังคงบริโภคดิบพบว่า ติดใจในรสชาติที่อร่อย (ร้อยละ 44.93) รองลงมา คือ การรับประทานตามสังคม/ครอบครัว เพื่อนฝูง (ร้อยละ 32.86) ตามสื่อสังคมออนไลน์ (ร้อยละ 14.00) และเหตุผลที่พบน้อยที่สุดคือการรับประทานเพราะความเคยชิน (ร้อยละ 8.21) พฤติกรรมการบริโภคอาหารดิบแยกตามวัตถุดิบอาหารพบว่า ผู้ที่ตอบแบบสอบถามไม่บริโภคเนื้อหมู/เนื้อวัวดิบ มีค่าระหว่างร้อยละ  85.99-90.82 โดยกลุ่มที่บริโภคร้อยละ 7.73-11.59 มีความถี่ในการบริโภค ปีละ 1-2 ครั้ง และน้อยที่สุดคือ ร้อยละ 0.48 ที่ตอบว่าบริโภคทุกวัน พฤติกรรมการบริโภคสัตว์น้ำจืดดิบ เช่น ปลา กุ้ง หอย และปู โดยส่วนใหญ่ร้อยละ 89.86 ไม่บริโภค และกลุ่มที่บริโภคสัตว์น้ำจืดดิบที่มีความถี่มากที่สุด คือ การบริโภคกุ้งเต้น โดยร้อยละ 19.32 บริโภค 1-2 ครั้ง/ปี ในขณะที่การบริโภคสัตว์น้ำจืดดิบมีความถี่ต่ำที่สุด คือ พฤติกรรมการบริโภคทุกวัน พฤติกรรมการบริโภคอาหารทะเลดิบ เช่น หอยดอง กุ้งทะเลดิบ หอยนางรม มีกลุ่มที่ไม่เคยบริโภคร้อยละ 72.46 โดยพบว่าร้อยละ 28.99 ของผู้ตอบแบบสอบถาม บริโภคหอยแมลงภู่ดองในความถี่ 1-2 ครั้ง/ปี ผลการวิจัยนี้แสดงให้เห็นว่า การบริโภคอาหารทะเลดิบ เช่น กุ้งทะเลดอง ปูทะเลดองและหอยดอง พบความถี่ในการบริโภคมากกว่าเนื้อดิบ และสัตว์น้ำจืดดิบ ผลการเปรียบเทียบปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ต่อความรู้ในการบริโภคพบว่า เพศ อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ และศาสนา ที่แตกต่างกัน มีผลต่อความรู้ที่แตกต่างกัน ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นถึงความจำเป็นในการให้ความรู้และรณรงค์ลดการบริโภคอาหารดิบในชุมชน เพื่อป้องกันโรคติดเชื้อจากอาหาร เช่น โรคหูดับ โรคพยาธิใบไม้ในตับ และโรคทางเดินอาหารอื่น ๆ