พฤกษเคมีวิเคราะห์และฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของสารสกัดเมทานอลจากใบส่องฟ้า
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ส่องฟ้า (Clausena harmandiana) เป็นพืชที่พบกระจายในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย สรรพคุณทางแพทย์แผนไทยนำมาใช้ในการรักษาโรคทางเดินอาหาร อาการปวดตา อาการปวดศีรษะ และบำรุงสุขภาพ ฤทธิ์ดังกล่าวเกี่ยวเนื่องกับชนิดและปริมาณของสารพฤกษเคมีที่พบในต้นส่องฟ้า ดังนั้นงานวิจัยครั้งนี้จึงทำการวิเคราะห์ชนิดและปริมาณของสารพฤกษเคมีด้วยเทคนิค HPLC และ GC-MS รวมถึงวิเคราะห์ปริมาณฟีนอลิกรวม (TPC) และฟลาโวนอยด์รวม (TFC) ต่อการออกฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ โดยใช้อนุมูลอิสระชนิด DPPH และ ABTS ร่วมกับการทดสอบความสามารถในการรีดิวซ์ Ferric ion ด้วยวิธี FRAP จากผลการวิเคราะห์เป็นที่น่าสนใจว่าใบส่องฟ้าพบปริมาณของ TPC (196.29±3.64 mg GAE/g extract) และ TFC (129.93±1.92 mg QE/g extract) ในปริมาณสูง เมื่อวิเคราะห์ชนิดและปริมาณของสารฟีนอลิกและฟลาโวนอยด์ จำนวน 12 ชนิดด้วยเทคนิค HPLC พบปริมาณสารตั้งแต่ 62.49 ถึง 1202.99 µg/g extract โดยมีปริมาณของสาร Protocatechuic acid สูงที่สุด อย่างมีนัยสำคัญ (P<0.05) และผลการวิเคราะห์ด้วยเทคนิค GC-MS พบสารที่สามารถระบุชนิดได้ทั้งหมด 31 สาร และไม่สามารถระบุได้ 5 สาร โดยมีร้อยละของพื้นที่พีค (% peak area) รวมเท่ากับ 96.17 เมื่อทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี DPPH และ ABTS พบว่าสารสกัดเมทานอลใบส่องฟ้ามีค่า IC50เท่ากับ 490.52±2.62 และ 162.00±1.40 µg/mL ตามลำดับ และเมื่อเทียบกับ Trolox พบว่าสารสกัดเมทานอลใบส่องฟ้ามีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระต่ำกว่า Trolox อย่างมีนัยสำคัญ (P<0.05) เช่นเดียวกับผลการรีดิวซ์ Ferric ion โดยค่า FRAP เท่ากับ 88.36±4.30 mmole Fe2+/100 g extract ซึ่งต่ำกว่า Trolox (3005.16±211.88 Fe2+/100 g extract) อย่างมีนัยสำคัญ (P<0.05) แต่อย่างไรก็ตามผลจากการวิเคราะห์ชนิดและปริมาณสารพฤกษเคมีด้วยวิธี HPLC และ GC-MS พบสารหลายชนิดที่มีรายงาน
ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ดังนั้นสารสกัดเมทานอลใบส่องฟ้าน่าจะเป็นอีกทางเลือกจากธรรมชาติที่มีศักยภาพในการออกฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระหรือฤทธิ์ทางชีวภาพอื่น ๆ
Article Details
References
Arbab IA, Abdul AB, Aspollah M, et al. A review of traditional uses, phytochemical and pharmacological aspects of selected members of Clausena genus (Rutaceae). J. Med. Plants Res. 2012; 6(38):5107-18.
Adebajo AC, Iwalewa EO, Obuotor EM, et al. Pharmacological properties of the extract and some isolated compounds of Clausena lansium stem bark: anti-trichomonal, antidiabetic, anti-inflammatory, hepatoprotective and antioxidant effects. J. Ethnopharmacol. 2009; 122(1):10-9.
Thongthoom T, Songsiang U, Phaosiri C, Yenjai C. Biological activity of chemical constituents from Clausena harmandiana. Arch. Pharm. Res. 2010; 33:675-80.
Wongthet N, Sanevas N, Schinnerl J, Valant-Vetschera K, Bacher M, Vajrodaya S. Chemodiversity of Clausena excavata (Rutaceae) and related species: coumarins and carbazoles. Biochem. Syst. Ecol. 2018; 80:84-90.
Wangboonskul J, Prawan A, Takthaisong P, et al. Analgesic, anti-inflammatory, antipyretic activities and acute toxicity of the ethanolic extract of Clausena harmandiana Pierre in animals. JAASP 2012; 1(3):159-69.
Boonyarat C, Yenjai C, Monthakantirat O, et al. Multifunctionality of Clausena harmandiana extract and its active constituents against Alzheimer's disease. Curr. Issues. Mol. Biol. 2022; 44(8):3681-94.
Jantamat P, Weerapreeyakul N, Puthongking P. Cytotoxicity and apoptosis induction of coumarins and carbazole alkaloids from Clausena harmandiana. Molecules 2019; 24(18):3385.
Songsiang U, Thongthoom T, Boonyarat C, Yenjai C. Claurailas A-D, cytotoxic carbazole alkaloids from the roots of Clausena harmandiana. J. Nat. Prod. 2011; 74(2):208-12.
Usman LA, Hamid AA, Olawore NO, Fakunle CO, Oladosu IA, Zubair MF. Chemical composition of leaf essential oil of Clausena anisata growing in North-Central Nigeria. J. Appl. Sci. Res. 2010; 6:891-4.
Pizzino G, Irrera N, Cucinotta M, et al. Oxidative stress: harms and benefits for human health. Oxid. Med. Cell Longev. 2017; 2017:8416763.
Panyatip P, Padumanonda T, Yongram C, Kasikorn T, Sungthong B, Puthongking P. Impact of tea processing on tryptophan, melatonin, phenolic and flavonoid contents in mulberry (Morus alba L.) leaves: quantitative analysis by LC-MS/MS. Molecules 2022; 27(15):4979.
Burana-osot J, phattanawasin P, luangthuwapanit P, khamwut P, sotanaphun U. Determination of volatile constituents from crude drugs of phikud navakot by gas chromatography-mass spectrometry. Thai Bull. Pharm. Sci. 2016; 11(2):45-60.
Siriparu P, Panyatip P, Pota T, et al. Effect of germination and illumination on melatonin and its metabolites, phenolic content, and antioxidant activity in mung bean sprouts. Plants 2022; 11:2990.
Yongram C, Panyatip P, Siriparu P, et al. Influence of maturity stage on tryptophan, phenolic, flavonoid, and anthocyanin content, and antioxidant activity of Morus alba L. fruit. Rasayan J. Chem. 2022; 15(3):1693-701.
ภาณุพันธ์ ศรีพันธุ์, ชวลิต โยงรัมย์, สุวดี โชคชัยสิริ และคณะ. การวิเคราะห์ปริมาณแคนนาบินอยด์ การทำนายคุณสมบัติทางเภสัชจลนศาสตร์ และฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของตำรับยากัญชาแผนไทยอายุวัฒนะ. วารสารสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา, 2566; 8(2):18-34.
Islam M, Huang Y, Islam S, Fan B, Tong L, Wang F. Influence of the degree of hydrolysis on functional properties and antioxidant activity of enzymatic soybean protein hydrolysates. Molecules 2022; 27(18):6110.
Rumpf J, Burger R, Schulze M. Statistical evaluation of DPPH, ABTS, FRAP, and Folin-Ciocalteu assays to assess the antioxidant capacity of lignins. Int. J. Biol. Macromol. 2023; 233:123470.
Stoenescu AM, Trandafir I, Cosmulescu S. Determination of phenolic compounds using HPLC-UV method in wild fruit species. Horticulturae 2022; 8(2):84.
Borges A, José H, Homem V, Simões M. Comparison of techniques and solvents on the antimicrobial and antioxidant potential of extracts from Acacia dealbata and Olea europaea. Antibiotics. 2020; 9(2):48.
Puthongking P, Ratha J, Panyatip P, Datham S, Siriparu P, Yongram C. The effect of extraction solvent on the phytochemical contents and antioxidant and acetylcholinesterase inhibitory activities of extracts from the leaves, bark and twig of Dipterocarpus alatus. Trop. J. Nat. Prod. Res. 2023; 7(12):5595-600.
Ratha J, Yongram C, Panyatip P, et al. Polyphenol and tryptophan contents of purple corn (Zea mays L.) variety knd and butterfly pea (Clitoria ternatea) aqueous extracts: insights into phytochemical profiles with antioxidant activities and PCA analysis. Plants 2023; 12(3):603.
Anuar NS, Shafie SA, Maznan MAF, et al. Lauric acid improves hormonal profiles, antioxidant properties, sperm quality and histomorphometric changes in testis and epididymis of streptozotocin-induced diabetic infertility rats. Toxicol. Appl. Pharmacol. 2023; 470:116558.
Renugadevi K, Nachiyar VC, Zaveri M. Bioactivity of dodecanoic acid extracted from Geitlerinema sp. TRV57. IJPER 2021; 55(1):224-31.
Pirsa S, Banafshechin E, Amiri S, Rahimirad A, Ghafarzadeh J. Detection of fraud of palm, sunflower, and corn oil in butter using HPLC profile of tocopherols and tocotrienols by response surface method. J. IRAN. CHEM. SOC. 2021; 18:1167–77.
Sundarraj S, Thangam R, Sreevani V, et al. γ-Sitosterol from Acacia nilotica L. induces G2/M cell cycle arrest and apoptosis through c-Myc suppression in MCF-7 and A549 cells. J. Ethnopharmacol. 2012; 141(3):803-9.
Henry GE, Momin RA, Nair MG, Dewitt DL. Antioxidant and cyclooxygenase activities of fatty acids found in food. J. Agric. Food Chem. 2002; 50(8):2231-4.
Park JS, Rehman IU, Choe K, Ahmad R, Lee HJ, Kim MO. A triterpenoid lupeol as an antioxidant and anti-neuroinflammatory agent: impacts on oxidative stress in Alzheimer's disease. Nutrients 2023; 15(13):3059.
Floegel A, Kim DO, Chung SJ, Koo SI, Chun OK. Comparison of ABTS/DPPH assays to measure antioxidant capacity in popular antioxidant-rich US foods. J. Food Compost. Anal. 2011; 24:1043-8.
Rahman MM, Islam MB, Biswas M, Khurshid Alam AHM. In vitro antioxidant and free radical scavenging activity of different parts of Tabebuia pallida growing in Bangladesh. BMC Res. Notes. 2015; 8:621.
Phongpaichit S, Nikom J, Rungjindamai N, et al. Biological activities of extracts from endophytic fungi isolated from Garcinia plants. FEMS Immunol. Med. Microbiol. 2007; 51:517-25.
Tanruean K, Poolprasert P, Suwannarach N, Kumla J, Lumyong S. Phytochemical analysis and evaluation of antioxidant and biological activities of extracts from three Clauseneae plants in Northern Thailand. Plants 2021; 10(1):117.
Echegaray N, Pateiro M, Munekata PES, et al. Measurement of antioxidant capacity of meat and meat products: methods and applications. Molecules 2021; 26(13):3880.
Akhtar N, Mirza B. Phytochemical analysis and comprehensive evaluation of antimicrobial and antioxidant properties of 61 medicinal plant species. Arab. J. Chem. 2018; 11(8):1223-35.