ประโยชน์ของแผนเฝ้าระวังภาวะ Compartment Syndrome ในโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา

บทคัดย่อ

          ภูมิหลัง: Compartment syndrome เป็นภาวะฉุกเฉินทางออร์โธปิดิกส์ การวินิจฉัย และการรักษาที่ทันท่วงทีมีผลลดอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงจึงจำเป็นต้องได้รับการเฝ้าระวังเป็นอย่างดี แผนเฝ้าระวังภาวะ compartment syndrome จึงได้รับการพัฒนาและนำมาใช้ในโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2545 วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินประโยชน์ของแผนเฝ้าระวังภาวะ compartment syndrome ผู้ป่วยและวิธีการ: ผู้ป่วยได้รับบาดเจ็บบริเวณแขนขาตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2545 ถึง มิถุนายน 2548 ได้รับการเฝ้าระวังจำนวน 667 ราย มีผู้ป่วย 23 ราย ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น compartment syndrome  ผู้ป่วยเหล่านี้จะได้รับการบันทึกข้อมูลทั่วไป สาเหตุของการบาดเจ็บ การบาดเจ็บร่วม ระยะเวลาตั้งแต่เริ่มมีอาการจนได้รับการวินิจฉัย ระยะเวลาตั้งแต่ได้รับการวินิจฉัยจนได้รับการรักษาโดยการผ่าตัด fasciotomy ตลอดจนผลการรักษา และภาวะแทรกซ้อน โดยข้อมูลทั้งหมดจะถูกนำมาเปรียบเทียบกับผู้ป่วย 27 รายที่ได้รับการรักษาก่อนมีแผนเฝ้าระวัง ระหว่างเดือนกันยายน 2540 ถึง กุมภาพันธ์ 2545  ผลการศึกษา: ผู้ป่วยกลุ่มที่เข้าแผนเฝ้าระวัง 19 ใน 23 ราย มีผลการรักษาที่ดี ในแง่ของภาวะแทรกซ้อนมีภาวะ muscle necrosis with deep infection 4 ราย  ภาวะ Volkmann ischemic contracture 2 ราย ระยะเวลามัธยฐานตั้งแต่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการจนได้รับการวินิจฉัย 90 นาที (พิสัย 1-1080)  และระยะเวลาตั้งแต่ได้รับการวินิจฉัยจน fasciotomy 230 นาที (พิสัย 60-1130)  เมื่อเปรียบเทียบกับผู้ป่วยกลุ่มก่อนมีแผนเฝ้าระวัง 17 ใน 27 รายมีผลการรักษาที่ดี  มีภาวะ muscle necrosis with deep infection 10 ราย จำเป็นต้อง amputation 3 ราย เสียชีวิต 1 ราย จากภาวะ rhabdomyolysis มีภาวะ Volkmann ischemic contracture 2 ราย  ระยะเวลามัธยฐานตั้งแต่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการจนได้รับการวินิจฉัย 525 นาที (พิสัย 1-1500) และระยะเวลาตั้งแต่ได้รับการวินิจฉัยจน fasciotomy 245 นาที (พิสัย 80-545)  สรุป: แผนเฝ้าระวังภาวะ compartment syndrome ของโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา ช่วยการวินิจฉัยให้เร็วขึ้น และมีแนวโน้มค่อนข้างสูงในการช่วยลดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงลงได้ แต่ยังไม่สามารถช่วยลดระยะเวลาตั้งแต่วินิจฉัยจนได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด fasciotomy