อุบัติการณ์และปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะติดเชื้อทางเยื่อบุช่องท้องของผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง โรงพยาบาลหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

ศุภวิวัชร  โรจนสิงหะ

ผู้แต่ง

ศุภวิวัชร โรจนสิงหะ กลุ่มงานอายุรกรรม โรงพยาบาลหัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์ 77110

คำสำคัญ:

การล้างไตทางช่องท้องชนิดต่อเนื่อง, เยื่อบุช่องท้องอักเสบ, โรคไตเรื้อรังระยะสุดท้าย

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการเกิดภาวะติดเชื้อทางเยื่อบุช่องท้องของผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง โรงพยาบาลหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

วิธีการวิจัย: การศึกษาติดตามรุ่นแบบย้อนหลัง โดยทบทวนเวชระเบียนของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้องในโรงพยาบาลหัวหิน ปี 2562-2567 จำนวน 124 ราย การวินิจฉัยภาวะเยื่อบุช่องท้องอักเสบตามเกณฑ์ของ International Society for Peritoneal Dialysis (ISPD) 2022 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา การทดสอบไค-สแควร์การทดสอบค่าทีแบบเป็นอิสระต่อกัน และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ

ผลการวิจัย: พบผู้ป่วยเกิดภาวะเยื่อบุช่องท้องอักเสบ 74 ราย (ร้อยละ 59.7) รวม 177 ครั้งคิดเป็นอุบัติการณ์ 0.24 ครั้งต่อผู้ป่วย-ปี ผลเพาะเชื้อส่วนใหญ่ไม่พบการเจริญของเชื้อ (ร้อยละ 37.8) และเชื้อจุลชีพส่วนใหญ่ที่พบ Staphylococcus aureus (ร้อยละ 18.9) ผลการรักษาส่วนใหญ่ตอบสนองดี (ร้อยละ 61.0) รองลงมาติดเชื้อชนิดเดิมในช่องท้องซ้ำภายใน 4 สัปดาห์ (ร้อยละ 13.0) ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดเยื่อบุช่องท้องอักเสบอย่างมีนัยสำคัญ ได้แก่ โรคเบาหวาน (aOR=2.10; 95% CI: 1.15-3.85) ระดับอัลบูมินในเลือด (aOR=0.75; 95% CI: 0.69-0.87) ระดับระดับฮีโมโกลบิน (aOR=0.88; 95% CI: 0.79-0.98) ระดับโพแทสเซียมในเลือด (aOR=0.92; 95% CI: 0.85-0.99) ระดับฟอสฟอรัสในเลือด (aOR=1.30; 95% CI: 1.02-1.65)

สรุปผล: ภาวะเยื่อบุช่องท้องอักเสบยังคงเป็นภาวะแทรกซ้อนสำคัญในผู้ป่วยที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้อง โดยมีเชื้อแกรมบวกเป็นสาเหตุหลัก การวินิจฉัยและการรักษาอย่างทันท่วงที รวมถึงการจัดการปัจจัยเสี่ยงมีความสำคัญต่อการพยากรณ์โรค กลยุทธ์ในการป้องกัน ได้แก่ การติดตามผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด การส่งเสริมโภชนาการ และการปฏิบัติตามหลักการปลอดเชื้ออย่างเคร่งครัด

เอกสารอ้างอิง

Global, regional, and national burden of chronic kidney disease, 1990-2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. Lancet. 2020;395(10225):709-33.

นฤมล แก่นสาร. การพยาบาลผู้ป่วยไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้องแบบต่อเนื่องที่มีการติดเชื้อของเยื่อบุช่องท้อง: กรณีศึกษา 2 ราย. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม. 2558;12(2):81-91.

Thaiyuenwong J, Mahatanan N, Jiravaranun S, Boonyakarn A, Rodpai S, Eiam-Ong S, et al. Nationwide peritoneal dialysis nurse training in Thailand: 3-year experience. J Med Assoc Thai. 2011;94 Suppl 4:S162-6.

Nakamoto H, Kawaguchi Y, Suzuki H. Is technique survival on peritoneal dialysis better in Japan. Perit Dial Int. 2006;26(2):136-43.

Li PK, Chow KM, Cho Y, Fan S, Figueiredo AE, Harris T, et al. ISPD peritonitis guideline recommendations: 2022 update on prevention and treatment. Perit Dial Int. 2022;42(2):110-53.

สิริรัตน์ อัศวเมธาพันธ์. อุบัติการณ์และลักษณะทางคลินิกของผู้ป่วยล้างไตทางหน้าท้อง ในผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง ระยะสุดท้าย ในโรงพยาบาลศรีสะเกษ ระหว่าง ปี พ.ศ. 2561-2563. วารสารสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น. 2564;3(2):207-20.

รัชนี เชี่ยวชาญธนกิจ. เชื้อก่อโรคกับผลลัพธ์จากการติดเชื้อช่องท้องอักเสบของการล้างไตทางช่องท้องในหน่วยไตเทียม โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์. วารสารวิชาการแพทย์และสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 3. 2563;17(3):82-93.

Hill NR, Fatoba ST, Oke JL, Hirst JA, O'Callaghan CA, Lasserson DS, et al. Global Prevalence of Chronic Kidney Disease - A Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS One. 2016;11(7):e0158765.

Al Sahlawi M, Zhao J, McCullough K, Fuller DS, Boudville N, Ito Y, et al. Variation in Peritoneal Dialysis-Related Peritonitis Outcomes in the Peritoneal Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study (PDOPPS). Am J Kidney Dis. 2022;79(1):45-55.e1.

Ueda R, Nakao M, Maruyama Y, Nakashima A, Yamamoto I, Matsuo N, et al. Effect of diabetes on incidence of peritoneal dialysis-associated peritonitis. PLoS One. 2019;14(12):e0225316.

อรรถพร พัชรสุวกุล. การติดเชื้อที่เยื่อบุผนังช่องท้องในผู้ป่วยที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้องอย่างต่อเนื่อง ในโรงพยาบาลพระจอมเกล้า จังหวัดเพชรบุรี. วารสารแพทย์เขต 4-5. 2557;33(1):9-14.

ธิติมา สายสุด. อุบัติการณ์การติดเชื้อและปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อช่องท้องอักเสบในผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้องโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชเดชอุดม. วารสารวิจัยและพัฒนานวัตกรรมทางสุขภาพ. 2566;4(3):126-34.

ณรงค์ชัย สังซา. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการติดเชื้อแบคทีเรียในช่องท้องของผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้อง. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม. 2561;15(2):44-56.

Makruasi S, Khuancharee K, Makruasi N. Risk Factors Associated with Outcomes of Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis Survival: A Single-Center Study in A General Hospital. Asian Medical Journal and Alternative Medicine. 2021;21(3):254-61.

เฉลิมพล ณ เพ็ชรวิจารณ์. ระบาดวิทยาของการติดเชื้อแบคทีเรียในเยื่อบุช่องท้อง ในผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้องอย่างต่อเนื่อง โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช. มหาราชนครศรีธรรมราชเวชสาร. 2563;4(1):84-96.

ลัดดาพร วงษ์ลือชัย, จิรยุพา แผ่วพลสง, ปัจจัยที่ส่งผลอัตราการเสียชีวิตและภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วย ที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้องที่มีภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่ำ. วารสารสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย. 2564;27(4):66-74.

Dong J, Chen Y. Impact of the bag exchange procedure on risk of peritonitis. Perit Dial Int. 2010;30(4):440-7.

กุลกันยา ลิมปกรณ์กุล. การศึกษาภาวะโพแทสเซียมต่ำเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อเยื่อบุผนังช่องท้องในผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง. วารสารสิ่งแวดล้อมศึกษาการแพทย์และสุขภาพ. 2558;10(2):370-7.