ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตจากการประสบอุบัติเหตุรถจักรยานยนต์ เขตสุขภาพที่ 5 ปี 2564 - 2566
คำสำคัญ:
อุบัติเหตุรถจักรยานยนต์, การเสียชีวิต, ปัจจัยเสี่ยง, ระบบเฝ้าระวังการบาดเจ็บบทคัดย่อ
อุบัติเหตุรถจักรยานยนต์เป็นสาเหตุสำคัญของการบาดเจ็บและเสียชีวิตในประชาชนคนไทยและทั่วโลก การวิจัยเชิงวิเคราะห์ในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตจากการประสบอุบัติเหตุรถจักรยานยนต์ ที่เข้ารับการรักษาในแผนกห้องฉุกเฉินของโรงพยาบาลในเขตสุขภาพที่ 5จำนวน 15 แห่ง และมีการบันทึกข้อมูลในระบบเฝ้าระวังการบาดเจ็บ (Injury Surveillance: IS) ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2564 – 31 ธันวาคม 2566 จำนวน 69,236 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมานด้วยการวิเคราะห์ถดถอย
โลจิสติกพหุคูณ (Multiple Logistic Regression) นำเสนอผลค่า Adjusted Odds Ratio (ORadj) และ 95%CI
ผลการศึกษา พบว่า ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์การเสียชีวิตจากอุบัติเหตุรถจักรยานยนต์อย่างมีนัยสำคัญ
ทางสถิติ (p-value <0.05) ได้แก่ เพศ (ORadj = 1.92, 95%CI 1.55 – 2.39) อายุ (ORadj = 1.02, 95%CI
1.02 – 1.03) ผู้ที่มีศักยภาพในการทำงานแต่ไม่ได้ทำงาน (ORadj = 1.76, 95%CI 1.12 – 2.78) อาชีพใช้แรงงาน
(ORadj = 1.52, 95%CI 1.03 – 2.25) วันหยุดสุดสัปดาห์ (ORadj = 1.36, 95%CI 1.11 – 1.67) การไม่สวมหมวกนิรภัย (ORadj = 2.74, 95%CI 1.78 – 4.23) เวลากลางคืน (ORadj = 1.46, 95%CI 1.25 – 1.70) ลักษณะของอุบัติเหตุจากการโดนชน (ORadj = 2.52, 95%CI 2.11 – 3.00) การนำส่งโรงพยาบาลโดยรถพยาบาล
(ORadj = 6.90, 95%CI 5.39 – 8.83) ข้อเสนอแนะจากการศึกษานี้ ได้แก่ 1) ส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยอย่างจริงจัง 2) ควบคุมความปลอดภัยบนถนนในช่วงกลางคืนและวันหยุดสุดสัปดาห์และกลุ่มอาชีพผู้ใช้แรงงาน
3) เตรียมพร้อมระบบการแพทย์ฉุกเฉิน 4) วิเคราะห์และเฝ้าระวังอุบัติเหตุจากการชนกัน 5) บังคับใช้กฎหมายจราจรอย่างเข้มงวด และ 6) บูรณาการความร่วมมือระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง
เอกสารอ้างอิง
กฤษณะ สุกาวงค์, นาพร อินสิน, พิชิต ชวนงูเหลือม, พูลทรัพย์ โพนสิงห์ และกัญชรส วังมุข. (2566). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเสียชีวิตและการทำนายรูปแบบการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุจราจรทางถนน ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 8. Lanna Public Health Journal, 19 No.2, 129–141.
กลุ่มสถิติการขนส่ง กองแผนงาน กรมขนส่งทางบก. (2566). รายงานสถิติการขนส่ง ปีงบประมาณ 2562 – 2566. https://web.dlt.go.th/statistics/
ณัฐกานต์ ไวยเนตร. (2560). คู่มือการสอบสวนการบาดเจ็บจากการจราจรทางถนน. https://ddc.moph.go.th/doe/pagecontent.php?page=784&dept=doe
ณัฐพงษ์ สุวรรณสิริโชค. (2566). ปัจจัยที่มีผลต่อการเสียชีวิตในผู้ป่วยบาดเจ็บศีรษะระดับรุนแรง โรงพยาบาล พระนารายณ์มหาราช. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อม และสุขภาพชุมชน, 8, 278–285.
บัณฑิต ถิ่นคำรพ. (2543). Analysis of data in health science research using logistic regression.
ปรีดา จาตุรพงศ์, มณเฑียร สติมานนท์ และสุพัตรา สำราญจิต. (2563). การพัฒนาระบบการประเมินมูลค่าความสูญเสียทางเศรษฐกิจจากอุบัติเหตุทางถนนในภาพรวมของประเทศไทยที่เป็นมาตรฐาน. https://www.thairoads.org/research/8461
พงษ์ศักดิ์ ซิมมอนด์ส. (2560). การทดสอบข้อตกลงเบื้องต้นของการวิเคราะห์การถดถอยเชิงเส้นตรง. ปีที่ 7 ฉบับที่ 2, 20–37.
เฟื่องสิริ ต่อดำรงค์. (2560). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องระดับความรุนแรงของการได้รับบาดเจ็บที่ศรีษะของผู้ประสบอุบัติเหตุจักรยานยนต์. วารสารแพทย์เขต 4-5, 36, 138–144.
ภูมินทร์ สุขโข, ธเนศ เสถียรนาม, วิชุดา เสถียรนาม, & ธนพงษ์ จาปาหอม. (2566). การวิเคราะห์ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความรุนแรงของอุบัติเหตุรถจักรยานยนต์ บนทางหลวงในประเทศไทย. วารสารวิจัย มข. (ฉบับบัณฑิตศึกษา), 2, 28–39.
ศูนย์ความร่วมมือด้านข้อมูลการบาดเจ็บ กรมควบคุมโรค. (2023). ข้อมูลการตายจากอุบัติเหตุทางถนน (3 ฐาน). https://dip.ddc.moph.go.th/new/
สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ). (2023). ย้อนดูสถิติเจ็บ-ตายบนถนนไทย ปี 2564 – 2566. https://tdri.or.th/road-safety/
สมัคร สุลา. (2561). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการเกิดอุบัติเหตุของผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์ของผู้ป่วยที่มารับบริการในสถานบริการสาธารณสุข พื้นที่อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์.
Appiah, A. B., Akweongo, P., Sackey, S., Morna, M. T., Kenu, E., Buunaaim, A. D. B. I., Debrah, S. A.Y., Ojo, T. K., Donkor, P. & Mock, C. (2022). Factors associated with head injury among survivors of motorcycle crashes: a case-control study in northern Ghana. Pan African Medical Journal, 43. https://doi.org/10.11604/pamj.2022.43.73.35900
Champahom, T., Wisutwattanasak, P., Chanpariyavatevong, K., Laddawan, N., Jomnonkwao, S. & Ratanavaraha, V. (2022). Factors affecting severity of motorcycle accidents on Thailand’s arterial roads: Multiple correspondence analysis and ordered logistics regression approaches. IATSS Research, 46(1), 101–111. https://doi.org/10.1016/j.iatssr.2021.10.006
David W. Hosmer & Stanley Lemeshow. (2000). Applied Logistic Regression. In Applied Logistic Regression. Wiley. https://doi.org/10.1002/0471722146.fmatter
Granieri, S. S., Reitano, E. E., Bindi, F. F., Renzi, F. F., Sammartano, F. F., Cimbanassi, S. S., Gupta, S. S. & Chiara, O. O. (2020). Motorcycle-related trauma:effects of age and site of injuries on mortality. A single-center, retrospective study. World Journal of Emergency Surgery, 15(1). https://doi.org/10.1186/s13017-020-00297-1
Haddon, W. (1995). Energy damage and the 10 countermeasure strategies. In Injury Prevention (Vol. 1).
Kodchakan Rungruangsak. (2024). Factors Influencing Severe Injuries among Motorcycle Accident Victimsin Hua Hin District, Prachuap Khiri Khan Province. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 12(1), 1. https://www.tci-thaijo.org/index.php/scnet/index
Lin, H. Y., Li, J. S., Pai, C. W., Chien, W. C., Huang, W. C., Hsu, C. W., Wu, C. C., Yu, S. H., Chiu, W. T., & Lam, C. (2022). Environmental Factors Associated with Severe Motorcycle Crash Injury in University Neighborhoods: A Multicenter Study in Taiwan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(16). https://doi.org/10.3390/ijerph191610274
Moon, D., Jang, J. H., Cho, J. S., Choi, J. Y., Woo, J. H., Choi, W. S., Hyun, S. Y., & Lee, S. H. (2023). Changes in incidence and severity of commercial motorcycle accidents due to the use of delivery service platforms in Korea: a retrospective cohort study. Journal of Trauma and Injury, 36(2), 121–127. https://doi.org/10.20408/jti.2022.0031
The MATTER. (2023). ทำไมไทยถึงเป็นเมืองมอเตอร์ไซค์? รวมเหตุผลที่คนไทยใช้จักรยานยนต์เยอะจนติดอันดับโลก. https://thematter.co/quick-bite/why-thailand-has-the-highest-motorbike/207126
World Health Organization. (2023). Global status report on road safety. https://www.who.int/publications/i/item/9789240086517
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารนวัตกรรมสุขภาพและความปลอดภัย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารนวัตกรรมสุขภาพและความปลอดภัย ที่เป็นวรรณกรรมของผู้เขียน บรรณาธิการ ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
2. บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารนวัตกรรมสุขภาพและความปลอดภัย
