ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการขาดการรักษาต่อเนื่องของผู้ป่วยจิตเวชแบบผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา

สุกฤษณ์ วิธวาศิริ

ผู้แต่ง

สุกฤษณ์ วิธวาศิริ กลุ่มงานจิตเวชและยาเสพติด โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา จ.กาญจนบุรี 71000

คำสำคัญ:

การขาดการรักษา, การรักษาจิตเวช, ผู้ป่วยจิตเวช, ผู้ป่วยนอก

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการขาดการรักษาต่อเนื่องของผู้ป่วยจิตเวชแบบผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา

วิธีการวิจัย: เป็นการทบทวนเวชระเบียนย้อนหลัง ด้วยการศึกษาภาคตัดขวางเชิงวิเคราะห์ ประชากรคือ ผู้ป่วยจิตเวชที่มารับบริการแบบผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา ตั้งแต่ 1 มกราคม – 31 ธันวาคม 2566 ที่เข้ากับเกณฑ์การคัดเข้า เลือกตัวอย่างด้วยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน โดยสุ่มแบบชั้นภูมิรวมจำนวน 224 ราย วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปด้วยสถิติเชิงพรรณนา เปรียบเทียบระหว่างกลุ่มด้วยการทดสอบ ไค-สแควร์ และวิเคราะห์ถดถอยพหุ

ผลการวิจัย: ผู้ป่วยที่เข้าเกณฑ์การศึกษาจำนวน 224 ราย ผู้ป่วยที่มาตรวจติดตามการรักษาน้อยกว่า 1 เดือน มีจำนวน 62 ราย คิดเป็นความชุกของการขาดการรักษาต่อเนื่องร้อยละ 27.68 และเมื่อแบ่งตามระยะเวลาที่มาตรวจติดตามการรักษาส่วนใหญ่มาตรวจติดตามการรักษามากกว่า 10 เดือน จำนวน 110 ราย (ร้อยละ 49.11) ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการขาดการรักษาต่อเนื่องของผู้ป่วยจิตเวชแบบผู้ป่วยนอก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) เมื่อควบคุมอิทธิพลของตัวแปร ได้แก่ อายุ สิทธิการรักษา การวินิจฉัยโรค ประเภทผู้ป่วย และจำนวนยาทางจิตเวช

สรุปผล: ผู้ป่วยจิตเวชที่มารับบริการแบบผู้ป่วยนอกที่โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา ที่มาตรวจติดตามการรักษา มีความชุกของการขาดการรักษาต่อเนื่องค่อนข้างต่ำ ทีมสหสาขาวิชาชีพควรมีการประเมินปัจจัยเสี่ยงของการขาดการรักษาในผู้ป่วยแต่ละราย และวางแผนการดูแลอย่างเหมาะสม โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยงสูง เช่น กลุ่มอายุ 45–60 ปี ผู้มีโรคจิตเภทและโรคทางอารมณ์ ผู้ที่เป็นผู้ป่วยตรวจติดตามเดิม และผู้ที่ได้รับยาจิตเวชจำนวนมาก

References

สำนักเทคโนโลยีสารสนเทศ กรมสุขภาพจิต. รายงานด้านสุขภาพจิต (สจ.รง.201) [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 12 ม.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://dtc.dmh.go.th/

ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC). ข้อมูลเพื่อตอบสนอง Service Plan สาขาสุขภาพจิตและจิตเวช [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ 12 ม.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://hdc.moph.go.th/center/public/standard-subcatalog/22710ed5db1ed6b12aab540a7b0753b3

Nelson EA, Maruish ME, Axler JL. Effects of discharge planning and compliance with outpatient appointments on readmission rates. Psychiatry Serv. 2000;51:885–9.

Singla M, Goyal SK, Sood A, Philips A, Philips S. Profile and pattern of follow-ups of psychiatry outpatients at Christian Medical College, Ludhiana. J Ment Health Hum Behav. 2015;20(2):76–9.

Lam RW, Kennedy SH, Adams C, Bahji A, Beaulieu S, Bhat V, et al. Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments (CANMAT) 2023 update on clinical guidelines for management of major depressive disorder in adults. Can J Psychiatry. 2024;69(9):641–87.

Mitchell AJ, Selmes T. Why don’t patients attend their appointments? Maintaining engagement with psychiatric services. Adv Psychiatry Treat. 2007;13:423–34.

วิชชุดา จันทราษฏร์. สาเหตุและผลกระทบการผิดนัดของผู้ป่วยจิตเวช. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 2554;19(3):149–59.

เพียงบุญพา เนติธรรมกุล. การศึกษาปัจจัยของการผิดนัดในจุดบริการผู้ป่วยนอกแผนกจิตเวช โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11. 2565;36(3):1–13

Akhigbe SIMO, Lawani AO, James BO, Omoaregba JO. Prevalence and correlates of missed first appointments among outpatients at a psychiatric hospital in Nigeria. Ann Med Health Sci Res. 2017;4(5):763–8.

เกยูรมาศ อยู่ถิ่น, ดุษฎี อุดมอิทธิพงศ์, กฤตนัย แก้วยศ. ความชุกและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการไม่มา ตามนัดครั้งแรกหลังการจำหน่ายของผู้ป่วยโรคจิตเภท. วารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา. 2561;12(2):27–36.

อำไพขนิษฐ สมานวงศ์ไทย. ปัจจัยที่มีผลต่อการมารับการรักษาอย่างสม่ำเสมอของผู้ป่วยจิตเภท. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 2545;9(3):128–39.

Grover S, Mallnaik S, Chakrabarti S, Mehra A. Factors associated with dropout from treatment: An exploratory study. Indian J Psychiatry. 2021;63(1):41–51.

Ibironke TF, Osasu OS, Omoaregba JO. Prevalence, factors and reasons associated with missed first appointments among out-patients with schizophrenia at the Federal Neuro-Psychiatric Hospital, Benin City. BJPsych Open. 2018;4(2):49–54.

Cheng K, Tsang H, Lin C. Factors related to missed first appointments after discharge among patients with schizophrenia in Taiwan. J Formos Med Assoc. 2014;113:436–41.

Zhang J, Ye C. Factors associated with loss to follow-up of outpatients with depression in general hospitals. J Int Med Res. 2020;48(5):1-9.

Neal RD, Hussain-Gambles M, Allgar VL, Lawlor DA, Dempsey O. Reasons for and consequences of missed appointments in general practice in the UK: Questionnaire survey and prospective review of medical records. BMC Fam Pract. 2005;6:47.

Qaspy H. Psychiatric outpatient services: Origins and future. Adv Psychiatry Treat. 2006;12:309-19.

Chii JC, Hsing-Yi C, Pin C, Hsiu HW. Social support and caregiving circumstances as predictors of caregiver burden in Taiwan. Arch Gerontol Geriatr. 2009;48:419–24.

Che SE, Gwon YG, Kim KH. Follow-up timing after discharge and suicide risk among patients hospitalized with psychiatric illness. JAMA Netw Open. 2023;6(10):e2336767.