ผลของโปรแกรมส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเองตามหลัก 3 อ 2 ส ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 กลุ่มงานบริการด้านปฐมภูมิและองค์รวม โรงพยาบาลมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: โรคเบาหวานปัญหาสาธารณสุขของโลก มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เกิดจากระบบการเผาผลาญผิดปกติ ส่งผลให้ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงกว่าปกติ ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงจนเกิดภาวะแทรกซ้อน  เป้าหมายของการควบคุมเบาหวาน คือการควบคุมน้ำตาลสะสมในเลือดให้น้อยกว่า 7 สาเหตุหลักส่วนใหญ่ที่ควบคุมไม่ได้เกิดจากพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ไม่เหมาะสม การแบ่งกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 และการส่งเสริมดูแลตนเองตามหลัก 3 อ 2 ส ร่วมกับการเยี่ยมบ้านเป็นวิธีการให้บริการสาธารณสุขเชิงรุก ครอบคลุมการส่งเสริมและป้องกันภาวะแทรกซ้อนในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ให้สามารถดูแลสุขภาพตนเองและปฏิบัติตนให้มีสุขภาพดี

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเองตามหลัก 3 อ 2 ส ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 กลุ่มงานบริการด้านปฐมภูมิและองค์รวม โรงพยาบาลมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร

วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง กลุ่มเดียวเปรียบเทียบก่อนและหลังการทดลอง กลุ่มตัวอย่าง คือประชาชนกลุ่มป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 70 ราย คัดเลือกโดยการสุ่มอย่างง่าย กลุ่มตัวอย่างเข้าร่วมโปรแกรมส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเองตามหลัก 3 อ 2 ส ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ระยะเวลา 6 เดือน ประกอบด้วย การแบ่งกลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน การเยี่ยมบ้าน การเสริมพลังตามกระบวนการ สร้างสัมพันธภาพ สังเกตและให้ข้อเสนอแนะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการส่งเสริมการดูแลตนเอง ประเมินพฤติกรรมการดูแลตนเองและผลลัพธ์ทางคลินิก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา โดยใช้ความถี่ ร้อยละ และสถิติเชิงอนุมานโดยใช้ Paired Simple T-Test

ผลการศึกษา: พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงมีอายุเฉลี่ย 54.67 ปี ประกอบอาชีพค้าขาย รายได้เฉลี่ยต่อเดือน 2,158.70 บาท หลังการเข้าร่วมโปรแกรมส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเองตามหลัก 3 อ 2 ส กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการดูแลตนเอง ด้านการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย และการจัดการกับความเครียดเพิ่มสูงขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโครงการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ผลลัพธ์ทางคลินิก ได้แก่ ระดับความดันโลหิต ระดับน้ำตาลในเลือด น้ำตาลสะสมในเลือดและดัชนีมวลกายดีขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโครงการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

สรุปและข้อเสนอแนะ: โปรแกรมส่งเสริมตนเองตามหลัก 3 อ 2 ส ทำให้กลุ่มผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 มีพฤติกรรมในการดูแลตนเอง และผลลัพธ์ทางคลินิกดีขึ้น กรณีที่จะนำผลการวิจัยนี้ไปใช้ควรมีการปรับกระบวนการให้เหมาะสมกับบริบท