ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตภายใน 24 ชั่วโมงของผู้ป่วยโรคปอดอักเสบ ที่มารับการรักษาในแผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลยโสธร
บทคัดย่อ
โรคปอดอักเสบในชุมชนมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อจุลินทรีย์นอกโรงพยาบาล ผู้ป่วยมีอาการและอาการแสดงที่บ่งชี้ถึงการ
ติดเชื้อของทางเดินหายใจส่วนล่างโดยอาการและภาพรังสีปอดที่เปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันหรือไม่เกิน 2 สัปดาห์
ซึ่งผู้ป่วยกลุ่มนี้มีโอกาสเสี่ยงสูงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนและเสียชีวิตภายใน 24 ชั่วโมง ในระยะ 24 ชั่วโมงแรกของผู้ป่วยโรค
ปอดอักเสบมีความสำคัญอย่างยิ่ง หากไม่ได้รับการดูแลรักษาที่เหมาะสม วัตถุประสงค์ของการวิจัยเพื่อศึกษาหาความถี่ สาเหตุ
และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตภายใน 24 ชั่วโมงของผู้ป่วยโรคปอดอักเสบที่มารับการรักษาในแผนกอุบัติเหตุและ
ฉุกเฉิน โรงพยาบาลยโสธร เป็นการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบย้อนหลัง กลุ่มประชากร คือ เวชระเบียนผู้ป่วยปอดอักเสบทั้งหมดที่
เข้ารับการรักษาในแผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลยโสธร ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2563 ถึง 30 กันยายน 2564 ซึ่งการ
เสียชีวิตช่วงต้น หมายถึง การเสียชีวิตจากสาเหตุใดๆ ภายใน 24 ชั่วโมงหลังเข้ารับการรักษา เปรียบเทียบกับผู้ป่วยทุกรายที่
รอดชีวิตที่หลังเข้ารับการรักษามากกว่า 24 ชั่วโมง นอกจากนี้มีการเปรียบเทียบการเสียชีวิตช่วงต้นกับการเสียชีวิตช่วงปลาย
(ผู้ป่วยที่เสียชีวิตภายหลัง 24 ชั่วโมง) และผู้รอดชีวิต
ผลการศึกษา: จากผู้ป่วย 519 ราย พบอัตราการเสียชีวิตภายในเวลา 24 ชั่วโมงหลังเข้ารับการรักษา 37 ราย (ร้อยละ 7.13)
และเสียชีวิตภายหลัง 24 ชั่วโมง 92 ราย (ร้อยละ 17.73) โดยมีอัตราการเสียชีวิตทั้งหมดอยู่ที่ 129 ราย (ร้อยละ 24.86)
สาเหตุหลักของการเสียชีวิตภายใน 24 ชั่วโมง ได้แก่ ระบบหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน ภาวะช็อกจากการติดเชื้อและภาวะ
อวัยวะล้มเหลวหลายอวัยวะ ปัจจัยอิสระที่เกี่ยวข้องกับการเสียชีวิตช่วงต้น ได้แก่ อายุ 60 ปีขึ้นไป ระดับความรู้สึกตัวลดลง
การติดเชื้อที่ปอดแบบหลายกลีบ ภาวะช็อกจากการติดเชื้อ ปอดอักเสบรุนแรง และการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะที่ไม่เหมาะสม
สรุปผล:สาเหตุและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตภายใน 24 ชั่วโมงของผู้ป่วยโรคปอดอักเสบที่มารับการรักษาใน
แผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลยโสธร ได้แก่ ผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ป่วยที่มีการเปลี่ยนแปลงของระดับความรู้สึกตัว การติด
เชื้อที่ปอดแบบหลายกลีบ ภาวะช็อกจากการติดเชื้อ ปอดอักเสบรุนแรง และการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะที่ไม่เหมาะสมที่มีสาเหตุ
หลักมาจากการขาดการป้องกันเชื้อ Burkholderia pseudomallei ก็เป็นปัจจัยเสี่ยงเช่นกัน
References
Udompanit W. Guidelines for the treatment
of community pneumonia in Thailand (For
adults). Bangkok: The Uravej Association of
Thailand; 2011.
Kaewnok W. Pneumonia. Weekly
Epidemiological Surveillance Report 2012;
: 90-8.
Welte T. Risk factors and severity scores in
hospitalized patients with communityacquired pneumonia: prediction of severity
and mortality. Eur J Clin Microbiol Infect Dis
; 31(1): 33–47. doi: 10.1007/s10096-011-
-4. PubMed PMID: 21533875.
Mandell LA, Bartlett JG, Dowell SF, File TM
Jr, Musher DM, Whitney C, et al. Update of
practice guidelines for the management of
community-acquired pneumonia in
immunocompetent adults. Clin Infect Dis
; 37(11): 1405–33. doi: 10.1086/380488.
PubMed PMID: 14614663.
Lode HM. Managing community-acquired
pneumonia: a European perspective. Respir
Med 2007; 101(9): 1864–73. doi: 10.1016/j.rmed.2007.04.008. PubMed PMID:
Lim WS, Baudouin SV, George RC, Hill AT,
Jamieson C, Le Jeune I, et al. BTS guidelines
for the management of community acquired
pneumonia in adults: update 2009. Thorax
; 64 Suppl 3: 1-55. doi:
1136/thx.2009.121434. PubMed PMID:
Mandell LA, Wunderink RG, Anzueto A,
Bartlett JG, Campbell GD, Dean NC, et al.
Infectious Diseases Society of
America/American Thoracic Society
consensus guidelines on the management of
community-acquired pneumonia in adults.
Clin Infect Dis 2007; 44 Suppl 2 (Suppl 2):
S27-72. doi: 10.1086/511159. PubMed PMID:
Ebell MH. Outpatient vs. inpatient treatment
of community acquired pneumonia. Fam
Pract Manag 2006; 13(4): 41-4. PubMed PMID:
Community-acquired pneumonia in adults in
British hospitals in 1982-1983: a survey of
aetiology, mortality, prognostic factors and
outcome. The British Thoracic Society and
the Public Health Laboratory Service. Q J
Med 1987; 62(239):195-220. PubMed PMID:
Lim WS, van der Eerden MM, Laing R,
Boersma WG, Karalus N, Town GI, et al.
Defining community acquired pneumonia
severity on presentation to hospital: an
international derivation and validation study.
Thorax 2003; 58(5): 377-82. doi:
1136/thorax.58.5.377. PubMed PMID:
Minogue MF, Coley CM, Fine MJ, Marrie TJ,
Kapoor WN, Singer DE. Patients hospitalized
after initial outpatient treatment for
community-acquired pneumonia. Ann Emerg
Med 1998; 31(3): 376-80. doi: 10.1016/s0196-
(98)70350-6. PubMed PMID: 9506497.
Schnoor M, Klante T, Beckmann M, Robra
BP, Welte T, Raspe H, et al. Risk factors for
community-acquired pneumonia in German
adults: the impact of children in the
household. Epidemiol Infect 2007; 135(8):
–97. doi: 10.1017/S0950268807007832.
PubMed PMID: 17291378.
Mandell LA, Marrie TJ, Grossman RF, Chow
AW, Hyland RH. Canadian guidelines for the
initial management of community-acquired
pneumonia: an evidence-based update by
the Canadian Infectious Diseases Society and
the Canadian Thoracic Society. The Canadian
Community-Acquired Pneumonia Working
Group. Clin Infect Dis 2000; 31(2): 383–421.
doi: 10.1086/313959. PubMed PMID:
British Thoracic Society Standards of Care
Committee. BTS Guidelines for the
Management of Community Acquired
Pneumonia in Adults. Thorax 2001; 56 Suppl
(Suppl 4): IV1–64. doi:
1136/thorax.56.suppl_4.iv1. PubMed
PMID: 11713364.
Rosón B, Carratalà J, Fernández-Sabé N,
Tubau F, Manresa F, Gudiol F. Causes and
factors associated with early failure in
hospitalized patients with communityacquired pneumonia. Arch Intern Med 2004;
(5): 502–8. doi:
1001/archinte.164.5.502. PubMed PMID:
Rosón B, Carratalà J, Dorca J, Casanova A,
Manresa F, Gudiol F. Etiology, reasons for
hospitalization, risk classes and outcomes of
patients with community-acquired
pneumonia hospitalized on the basis of
conventional admission criteria. Clin Infect
Dis 2001; 33(2): 158–65. doi: 10.1086/321808.
PubMed PMID: 11418874.
Pallares R, Liñares J, Vadillo M, Cabellos C,
Manresa F, Viladrich PF, et al. Resistance to
penicillin and cephalosporin and mortality
from severe pneumococcal pneumonia in
Barcelona, Spain. N Engl J Med 1995; 333(8):
–80. doi:
1056/NEJM199508243330802. PubMed
PMID: 7623879.
Yu VL, Chiou CC, Feldman C, Ortqvist A,
Rello J, Morris AJ, et al. An international
prospective study of pneumococcal
bacteremia: correlation with in vitro
resistance, antibiotics administered, and
clinical outcome. Clin Infect Dis 2003; 37(2):
–7. doi: 10.1086/377534. PubMed PMID:
Confalonieri M, Urbino R, Potena A, Piattella
M, Parigi P, Puccio G, et al. Hydrocortisone
infusion for severe community-acquired
pneumonia: a preliminary randomized study.
Am J Respir Crit Care Med 2005; 171(3): 242–
doi: 10.1164/rccm.200406-808OC. PubMed
PMID: 15557131.
Garcia-Vidal C, Calbo E, Pascual V, Ferrer C,
Quintana S, Garau J. Effects of systemic
steroids in patients with severe communityacquired pneumonia. Eur Respir J 2007;
(5): 951–6. doi:
1183/09031936.00027607. PubMed PMID:
Fisman DN, Abrutyn E, Spaude KA, Kim A,
Kirchner C, Daley J. Prior pneumococcal
vaccination is associated with reduced
death, complications, and length of stay
among hospitalized adults with communityacquired pneumonia. Clin Infect Dis 2006;
(8): 1093–101. doi: 10.1086/501354.
PubMed PMID: 16575726.
Vila-Córcoles A, Ochoa-Gondar O, Llor C,
Hospital I, Rodríguez T, Gómez A. Protective
effect of pneumococcal vaccine against
death by pneumonia in elderly subjects. Eur
Respir J 2005; 26(6): 1086–91. doi:
1183/09031936.05.00030205. PubMed
PMID: 16319340.
Greci LS, Katz DL, Jekel J. Vaccinations in
pneumonia (VIP): pneumococcal and
influenza vaccination patterns among
patients hospitalized for pneumonia. Prev
Med 2005; 40(4): 384–8. doi:
1016/j.ypmed.2004.06.024. PubMed PMID:
Musher DM, Alexandraki I, Graviss EA,
Yanbeiy N, Eid A, Inderias LA, et al.
Bacteremic and nonbacteremic
pneumococcal pneumonia. A prospective
study. Medicine (Baltimore) 2000; 79(4): 210–
doi: 10.1097/00005792-200007000-00002.
PubMed PMID: 10941350.
Fine MJ, Auble TE, Yealy DM, Hanusa BH,
Weissfeld LA, Singer DE, et al. A prediction
rule to identify low-risk patients with
community-acquired pneumonia. N Engl J
Med 1997; 336(4): 243–50. doi:
1056/NEJM199701233360402. PubMed
PMID: 8995086.
Fine MJ, Smith MA, Carson CA, Mutha SS,
Sankey SS, Weissfeld LA, et al. Prognosis and
outcomes of patients with communityacquired pneumonia. A meta-analysis. JAMA
; 275(2): 134–41. PubMed PMID:
Mortensen EM, Coley CM, Singer DE, Marrie
TJ, Obrosky DS, Kapoor WN, et al. Causes of
death for patients with community-acquired
pneumonia: results from the Pneumonia
Patient Outcomes Research Team Cohort
Study. Arch Intern Med 2002; 162(9): 1059–
doi: 10.1001/archinte.162.9.1059.
PubMed PMID: 11996618.
