ประสิทธิผลของการตรวจแมมโมแกรม BI-RADS 4B และ 4C ในการวินิจฉัยมะเร็งเตานม โรงพยาบาลยโสธร
คำสำคัญ:
ประสิทธิผล, มะเร็งเตานม, แมมโมแกรมรวมกับอัลตราซาวด, โรงพยาบาลยโสธรบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาความชุกในการเกิดโรคมะเร็งเตานม ความสัมพันธและประสิทธิผลของการตรวจ
แมมโมแกรม BIRADS 4B และ 4C ตอโอกาสในการเกิดโรคมะเร็งเตานม เปนการศึกษาแบบยอนหลัง เก็บรวบรวมขอมูล
จากเวชระเบียนผูปวยที่มารับการรักษาในโรงพยาบาลยโสธร ระหวางป พ.ศ. 2564-2565 วิเคราะหขอมูลดวยสถิติเชิง
พรรณนา Multiple logistic regression, Chi-square test, Fisher exacts test และวิเคราะหหาคาความไว คาความจําเพาะ
และคาความถูกตอง ผลการศึกษาพบวาสตรีที่มีผลแมมโมแกรมรวมกับอัลตราซาวด B-IRADS 4B และ 4C 115 ราย สวน
ใหญอายุ 40-59 ป รอยละ 56.5 (Mean=51, S.D.=11.7) ผลแมมโมแกรมรวมกับอัลตราซาวด BI-RADS 4B มีอัตราความ
ชุกการเกิดมะเร็งเตานม รอยละ 18.2 (95%CI=7.8, 28.6) สวน BI-RADS 4C พบรอยละ 88.3 (95%CI=80.0, 96.6)
ลักษณะของแมมโมแกรมรวมกับอัลตราซาวดที่มีความสัมพันธกับมะเร็งเตานม (p-value<0.05) ไดแก ลักษณะขอบของ
กอนที่มีลักษณะผิดปกติ การมีหินปูน ลักษณะเสนเลือดในกอน ลักษณะที่ผิดปกติของตอมน้ําเหลืองและการมีถุงน้ําในเตา
นม ปจจัยที่มีความสัมพันธกับการเกิดมะเร็งเตานมอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ (p-value<0.001) โดย BI-RADS 4C มีโอกาส
เปนมะเร็งถึง 46.2 เทา เมื่อเปรียบเทียบกับ BI-RADS 4B และอายุมีความสัมพันธกับการเกิดมะเร็งเตานมอยางมีนัยสําคัญ
ทางสถิติ (p-value<0.001) โดยคนที่อายุมากขึ้นมีโอกาสในการเปนมะเร็งเตานมเพิ่มขึ้นตามไปดวย ดานประสิทธิผลของ
การตรวจแมมโมแกรมรวมกับอัลตราซาวดตอการเกิดมะเร็งเตานม พบวา BI-RADS 4C มีความไว รอยละ 84.1
ความจําเพาะ รอยละ 88.3 คาพยากรณบวก รอยละ 88.3 คาพยากรณลบ รอยละ 81.8 และคาความถูกตอง รอยละ 85.2
ซึ่งมีประสิทธิผลในการทํานายโอกาสในการเกิดโรคมะเร็งเตานมคอนขางสูงและดีกวาเมื่อเปรียบเทียบกับ BI-RADS 4B
และดีกวา BI-RADS 4C กับการศึกษาอื่นๆ ซึ่งสะทอนวากระบวนการตรวจแมมโมแกรมรวมกับอัลตราซาวดจากการศึกษา
นี้มีประสิทธิผลอยูในระดับสูง สามารถนําไปใชวางแผนเพื่อการตรวจวินิจฉัยโรคมะเร็งเตานมในผูปวยเขาขายสงสัยดวยวิธี
ตรวจชิ้นเนื้อหรือวางแผนการรักษาอยางเหมาะสมได
References
World Health Organization. Cancer [Internet]. 2022 [cited 2022 Oct 20]. Available from:
https://www.who.int/health-topics/cancer#tab=tab_1
สถาบันมะเร็งแหงชาติ. ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาล พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ: กรมการแพทย กระทรวง
สาธารณสุข; 2564.
สาขารังสีรักษาและมะเร็งวิทยา. การตรวจคัดกรองมะเร็งเตานม. ฝายรังสีวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ
[อินเทอรเน็ต]. 2565 [เขาถึงเมื่อ 18 ตุลาคม 2565]. เขาถึงไดจาก: https://www.chulacancer.net/patientlist-page.php?id=43
ราชวิทยาลัยศัลยแพทยแหงประเทศไทย. แนวทางการรักษาพยาบาลผูปวยทางศัลยกรรม โรค: กอนที่เตานม
(Breast mass) [อินเทอรเน็ต]. 2565 [เขาถึงเมื่อ 20 ตุลาคม 2565]. เขาถึงไดจาก:
https://www.rcst.or.th/web-upload/filecenter/CPG/Breast Mass.html
ปนัดดา จิตวรรณรัตน. ลักษณะทางรังสีวิทยาเตานมใน BIRADS 4B, 4C กับผลตรวจขึ้นเนื้อทางพยาธิวิทยา.
วารสารการแพทยโรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร บุรีรัมย มกราคม-เมษายน 2562; 34(1): 67–78.
ชัชมานันทน สิงหะการ. ประสิทธิผลของการรายงานผลตรวจมะเร็งเตานมดวยแมมโมแกรม BIRADS 4 และ 5
โรงพยาบาลพังงา. วารสารวิชาการแพทยเขต 11 มกราคม-มิถุนายน 2564; 35(1): 113–23.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
| 14
Malik N, Rauf M, Malik G. Diagnostic Accuracy of Ultrasound Bi-RADS Classification Among
Females Having Breast Lumps, by Taking Histopathology as Gold Standard. J Soc Obstet
Gynaecol Pak 2020; 10(1): 13–6.
Moy L. BI-RADS Category 3 is a safe and effective alternative to biopsy or surgical excision.
Radiology 2020 Jul; 296(1): 42-3. doi: 10.1148/radiol.2020201583. PubMed PMID: 32428420.
Li WM, Sun QW, Fan XF, Zhang JC, Xu T, Shen QQ, et al. Mammography breast density: an
effective supplemental modality for the precise grading of ultrasound BI-RADS 4 categories.
Gland Surg 2021 Jun; 10(6): 2010-8. doi: 10.21037/gs-21-313. PubMed PMID: 34268085.
Cochran WG. Sampling Techniqes. 3rd ed. New York: Wiley & Sons; 1977.
ACR Institute of Radiologic Pathology (AIRP). BI-RADS Mammography Reporting [Internet]. 2013
[cited 2022 Oct 22]; p. 121–40. Available from: https://www.acr.org/-/media/ACR/Files/RADS/BIRADS/Mammography-Reporting.pdf
สถาบันมะเร็งแหงชาติ. ความรูโรคมะเร็งสําหรับประชาชน [อินเทอรเน็ต]. 2565 [เขาถึงเมื่อ 21 ตุลาคม 2565].
เขาถึงไดจาก: https://www.nci.go.th/th/New_web/service/sv1.html
สถาบันมะเร็งแหงชาติ. แนวทางการตรวจคัดกรองวินิจฉัยและรักษาโรคมะเร็งตับและทอน้ําดี. พิมพครั้งที่ 2.
กรุงเทพฯ: โรงพิมพสํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ; 2554.
ธณัศมณฑ ภาณุพรพงษ. ศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมสรางเสริมพฤติกรรม การตรวจเตานมดวยตนเองในการ
คัดกรองมะเร็งเตานมของสตรี จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิจัยและพัฒนาดานสุขภาพ มกราคม-มิถุนายน
; 7(1): 140–57.
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2023 ยโสธรเวชสาร
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.